Terapia poznawczo behawioralna małżonków, par partnerskich i rodzin cz. III

Co do tematu więzi mam takie samo zdanie jak p. Prof. Dr Andrzej Jaczewski. W tym rozdziale przedstawię jako przykład negatywne zachowanie się dwóch sióstr z rodzinami wobec swojej siostry. Imiona i miejsca będę zmieniał ze względu na dobro tych osób o których opowiem i również ze względu na RODO.

1. Wydarzenia miały miejsce w sierpniu 2012 r. Trzy siostry wybrały się na wakacje nad morze do Łeby. Najstarsza z sióstr Maria (imię zmienione) l. 52, mąż Ludwik (imię zmienione) l. 49; druga z sióstr to Agata (imię zmienione) l. 40, jej mąż Władysław l. 41 i dwójka synów w wieku 12 i 8 lat. Trzecia z sióstr to Irmina l. 45, jej mąż Darek (imię zmienione) i dwójka dzieci: syn 19 l. i córka 16 l. 

Wszystkie te osoby wypoczywały nad morzem ok. 2 tygodni. Byli zakwaterowani w jednym z pensjonatów. Mieli wspólne posiłki, z możliwością grillowania. Mieli wspólne wyjścia nad morze, kąpiele i opalanie i inne zabawy dla dzieci. 

Przejdę teraz do daty ich powrotu. Był to 19 sierpnia 2012 r. Najstarsza siostra Maria z mężem Ludwikiem wyjechała wcześniej, podobnie Agata z Władysławem i dziećmi wyjechali też wcześniej. Irmina z mężem Darkiem i dziećmi wyjechali po około godzinie. Mieli więc różnicę miedzy sobą na trasie około 100 km. Niestety przed Słupskiem mieli wypadek samochodowy. Na łuku drogi młody człowiek ok 20 lat wraz kolegami nie wyrobił na zakręcie drogi i uderzył w nich czołowo. Zestresowany i będący w szoku Darek dzwonił do dwóch sióstr: Marii i Agaty powiadamiając je, że mieli wypadek samochodowy i czekają za karetką i policją. Niestety obydwie z sióstr z rodzinami pojechały w dalszą drogę tłumacząc, że Maria ma jutro iść do pracy, jej mąż również a Agata tłumaczyła, że się nie cofnie i nie będzie razem z nimi ponieważ jutro ma umówioną wizytę u stomatologa. Nie mogłem uwierzyć, że razem byli na wakacjach i zostawili swoją rodzinę w tak dramatycznej sytuacji. 

Darek zadzwonił też do najmłodszej siostry Arlety (imię zmienione) l. 36, która na następny dzień w poniedziałek z mężem Krystianem (imię zmienione) l. 37 pojechali do Słupska. Swego 8 letniego syna zostawili u mamy Krystiana . Zatrzymali się w hotelu i byli przez tydzień razem z poszkodowanymi w tej trudnej dla nich losowej sytuacji. 

A. Przystępując do mojej małej analizy powyższego przypadku klinicznego muszę zaznaczyć wg staropolskiego przysłowia: "Czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci". 

Przypatrując się rodzinie pochodzenia dwóch sióstr mogę odnieść wrażenie, że są one pozbawione empatii i mają zdeformowane więzi rodzinne, oczywiście z wykluczeniem tej najmłodszej Arlety, która z mężem pojechała 500 km, aby być w tej dramatycznej sytuacji z poszkodowaną rodziną. 

B. Może bardzo dziwić takie naganne zachowanie dwóch sióstr, ale kiedy przyglądam się ich rodzinie to wnioskuję, że jako dzieci wychowywały się bez matki. Zmarła mając 46 lat a dzieci były w wieku dorastania. Ich ojciec był na rencie i jakoś sobie radził jeśli chodzi o wyżywienie i ubranie. Był jednak chłodny i zimny w relacjach do dzieci. Często zdarzało się, że krzyczał na dzieci i stosował kary cielesne. Nie umiał pochwalić za jakieś prace i stawiał tylko wymagania. Nie ożenił się ponownie. Dzieciom dawał jakieś kieszonkowe. Dzieci kupowały sobie słodycze i napoje, ale się nawzajem nie częstowały wg staropolskiego przysłowia: "Każdy sobie rzepkę skrobie". Dzieci chowały przed sobą nawzajem słodycze i je "chomikowały" nie dzieląc się ze sobą nawzajem. Mogło to powodować, jak to wcześniej zaznaczyłem brak wykształcenia empatii, dojrzałości emocjonalnej i więzi w rodzinie pochodzenia.

C. Obecnie trudno jest określić jak wyglądają ich osobowości, więzi w założonych przez siebie rodzinach, i jakie relacje panują pomiędzy rodzicami a dorastającymi dziećmi oraz ich dojrzewanie emocjonalne, które się kształtuje w rodzinie pochodzenia od najmłodszych dziecięcych lat. Jeśli te dorosłe osoby dostrzegą swoje błędy i zechcą współpracować z psychologiem, psychoterapeutą to może być dla nich wygrane dalsze życie, jak również dla ich pociech?

2. W kontekście powyższego przykładu klinicznego chcę przedstawić modele przywiązania oraz tworzenie się więzi emocjonalnych. Teoria przywiązania pochodzi z pionierskich prac Jona Bowlby'ego i Mary Ainsworth. Autorzy byli przekonani, że wzorce przywiązania są obserwowane w interakcjach pomiędzy niemowlęciem a opiekunem w rodzinie. Uważają poza tym, że procesy przywiązaniowe mają ogromny wpływ na podtrzymywanie długotrwałych związków uczuciowych i wpływają na jakość i satysfakcję z danego związku. 

D. traktowaniem drugiej osoby jako bezpiecznej bazy (Bowbly, 1969, 1973)". ("Terapia poznawczo - behawioralna par i rodzin", Frank M. Dattilio, s. 58)

3. Style przywiązania kształtują się od najmłodszych lat na podstawie relacji z rodzicem w rodzinie pochodzenia lub opiekunem. Oczywiście później te relacje zostają przeniesione i przeformułowane kiedy angażujemy się w związki miłosne. Dorosłe już osoby tworzą relacje przywiązaniowe ze współmałżonkiem lub partnerem i prowadzi to do udanego szczęśliwego związku uczuciowego. 

Bartholomew i Horowizt (1991) rozszerzyli koncepcję przywiązania i ukazują różne cztery style - modele przywiązania:

Myślę, że warto przyjrzeć się swoim relacjom w rodzinie pochodzenia i również w założonych przez siebie małżeństwach czy parach partnerskich. Jeśli żyjemy w negatywnym środowisku w rodzinie pochodzenia a zauważymy nieprawidłowości to można coś z tym zrobić i nie powielać negatywnego myślenia i działania. 

Jeśli ludzie czują się niepewnie z powodu trudności przywiązaniowych we wczesnym okresie życia, oddziałuje to na stopień okazywania współmałżonkowi, partnerowi szacunku, podziwu, wdzięczności. Ma to przemożny wpływ na podtrzymanie długotrwałych związków.