Heteroseksualność cz. III

1. W literaturze przedmiotu Dr med. Andrzej Jaczewski przedstawia formowanie się więzi między matką a dzieckiem od jego najmłodszych lat. Przedstawia zatem następujące wnioski: "Jeżeli twierdzimy, zgodnie z duchem filozofii Z. Freuda, że seksualizm człowieka rozpoczyna się we wczesnym dzieciństwie, to niewątpliwie dotyczyć to może tego właśnie komponentu. Więź emocjonalna, a potem jej potrzeba wykształca się w bardzo wczesnym okresie rozwoju dziecka.

Dopiero w trakcie rozwoju pojawia się bardziej altruistyczna forma potrzeby więzi. Pierwszym i chyba najważniejszym obiektem więzi w życiu człowieka jest matka. Tę fazę rozwoju emocjonalnego nazywamy "fazą matczyną". Dlaczego akurat najważniejszym? Bo jest ta faza treningiem do dalszego rozwoju. Brak treningu w tej fazie może zaowocować w ogóle niewykształceniem się potrzeby więzi". Dr med. Andrzej Jaczewski, "Seksualność dzieci i młodzieży - Pół wieku badań i refleksji," (s. 21).

Potrzeba więzi jest istotnym elementem ludzkiego zachowania. Zdolność przywiązywania się do innych ludzi jest determinantą nie tylko życia rodzinnego, ale także i takich ważnych zjawisk, jak patriotyzm czy choćby solidarność grupowa, zawodowa itp.

 Więcej - umiejętność empatii, zdolność współczucia, bezinteresownej życzliwości dla innych - to także wynik wykształconej w dzieciństwie potrzeby więzi.

 Jestem przekonanym, że w zachowaniu ludzi jest bardzo wiele zjawisk analogicznych do zachowań zwierząt. Dotyczy to szczególnie analogii z naczelnymi (małpami), ale nie tylko. W pewnych uwarunkowaniach społecznych ludzie zachowują się jak "zwierzęta żyjące w stadzie". 

Znany jest powszechnie stanfordzki eksperyment więzienny (Stan Ford Prison - SPE) pod przewodnictwem Philipa Zimbardo, który badał psychologicznie efekty stymulacji życia więziennego. Udowodnił, że ludzie zdrowi psychicznie w specyficznych warunkach wcielają się w role oprawców i ofiar. (P. Zimbardo, Efekt Lucyfera. Dlaczego dobrzy ludzie czynią zło? Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008).

a) Kontynuując dalsze analizy Dr med. Andrzeja Jaczewskiego w oparciu o literaturę przedmiotu zauważam, że podkreśla znaczenie więzi w dzieciństwie: "Karmieniu towarzyszy głos matki, jej zapach, dotyk jej ciała. 

(...). Doświadczenia H. Harlowa wskazują na wielką rolę dotyku - pieszczoty w rozwoju emocjonalnym młodych małp. Na pewno jest tak, by dziecko od chwili urodzenia było pieszczone, dotykane, głaskane". (s. 23).

b) Zdarzają się sytuacje, że matki po urodzeniu nie zawsze kochają swoje noworodki. Może to powodować szok porodowy lub inne czynniki decydują o tym, że matki odczuwają niechęć a nawet wrogość do własnego dziecka. Zwykle tych uczuć nie ujawniają z obawy, że mogą być ocenione jako "złe i wyrodne matki". "Na znajomości tego zjawiska oparta jest decyzja Kodeksu karnego, który zbrodnię dzieciobójstwa określa jako zbrodnię uprzywilejowaną i stanowi o symbolicznym zagrożeniu karą. 

W Kodeksie karnym zapisany jest w Art. 149: "Matka. która zabija dziecko w okresie porodu pod wpływem jego przebiegu, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat". To są oczywiście przypadki stosunkowo rzadkie (choć znajdowane na śmietnikach zwłoki noworodków dają tu także dużo do myślenia)". (s. 24).

c) Matka zatem w "fazie matczynej" jest dla dziecka najważniejsza, nawet kiedy już nie karmi piersią. Jest ona najważniejszą osobą do okresu wczesnego dojrzewania, do czasu kiedy następuje "pierwszy wiraż", pierwsza zmiana obiektu więzi. 

Brak obecności matki - jej brak stałego kontaktu z dzieckiem będzie powodował niewykształcenie się potrzeby więzi. Rozwija się wtedy zazwyczaj osobnik, który jest niezdolny do nawiązania i utrzymania więzi emocjonalnej z innymi ludźmi - niekiedy przez całe życie. 

Jednym z objawów u dziecka braku więzi z matką jest regres rozwojowy. Dziecko już siadające i stojące z opanowaną funkcją zwieraczy wykazuje utratę tych umiejętności. Pojawiają się też u dziecka "automatyczne ruchy" zwane "spasmus nutans", potocznie zwanej pod nazwą "choroby sierocej".

d) Nieodzowną rolę spełnia również ojciec dziecka w jego rozwoju noworodkowym i niemowlęcym. Ma on zapewnić matce i dziecku komfort psychiczny i bezpieczeństwo w rodzinie.

 Dr n. med. Andrzej Jaczewski podkreśla ważność ojca w życiu matki i rodziny: "Bliski kontakt - w tym fizyczny - ojca z dzieckiem jest ważnym treningiem emocjonalnym. Dziecko też w miarę wzrastania poznaje ojca, akceptuje jako ważną osobę. Taki stan rzeczy być może decyduje o dalszym rozwoju wzajemnych stosunków dziecka i ojca.

 Nie jest rzeczą rzadką, że ojcowie nie potrafią znaleźć "wspólnego języka" z nastolatkami.  (...). W miarę rośnięcia dziecka - rola ojca wzrasta. Pełni on ( a przynajmniej powinien pełnić) ważną rolę wzorca - opiekuna, autorytetu i po prostu kogoś bliskiego. Jak piszę dalej - zwłaszcza dla chłopców, ale przecież i dla dziewcząt ojciec jest bardzo ważny i jego brak może zaowocować tragicznymi następstwami". (s. 27).

2. Największe badania międzykulturowe przeprowadzone na podstawie prób z 37 krajów koncentrowały się na cechach charakterystycznych pożądanego partnera, lecz nie uwzględniały roli miłości. Sprecher i wsp. (1994) badali studentów obojga płci w trzech krajach: USA, Rosji i Japonii. Oceniali rodzaje więzi pierwotnie opisywane w odniesieniu do dzieci, lecz zaadoptowane przez Hazana i Shavera (1987) do opisu w związkach opartych na miłości romantycznej.

Japończycy natomiast znaleźli się w połowie drogi pomiędzy powyższymi dwoma jeżeli chodzi o styl więzi i miłość przed zawarciem małżeństwa". John Bancroft, "Seksualność człowieka", (s. 214).

3. Jeśli chodzi o aktywność seksualną w małżeństwach i związkach partnerskich mam dość dużo doświadczeń uzyskanych z wywiadów małżonków, partnerów i pojedynczych pacjentów. Moje pojmowanie współżycia seksualnego transformowało na korzyść i jakość satysfakcji seksualnej, której osoby współżyjące seksualnie doświadczają. Jeśli tylko godzą się na współżycie seksualne wg pozycji tzw. "Kama sutra" i przynosi im to zadowolenie to jako seksuolog i psychoterapeuta pochwalam ich zabiegi i zachowania, bo chodzi o satysfakcję uzyskiwaną ze współżycia seksualnego, które ma na celu trwanie dalej w rozwijającym się związku małżeńskim/ partnerskim.

Obecnie coraz częściej małżeństwo stanowi oficjalne porozumienie, które może zawrzeć dwoje ludzi po ustabilizowaniu się relacji seksualnych. Może to odzwierciedlać częściową akceptację tradycyjnych wartości moralnych i chęć przystosowania się w dłuższej perspektywie czasu, lub skorzystania z różnych konsekwencji prawnych małżeństwa, szczególnie w odniesieniu do posiadania dzieci.

 Obecnie coraz więcej uwagi poświęca się współżyciu seksualnemu w małżeństwie i innych związkach. Należy jednak zauważyć, że większość badań koncentruje się na częstości współżycia seksualnego. Inne aspekty interakcji seksualnych pozostają w cieniu, co dotyczy seksu oralnego i analnego ze względu na ich znaczenie w przekazywaniu chorób przenoszonych drogą płciową. 

Jeśli chodzi o inicjowanie współżycia należało i należy nadal do mężczyzn, ale często współcześnie jest ono realizowane przez kobiety. Jednak w społeczeństwach o silnej roli kobiety częściej pojawiała się dyskusja na temat spraw seksualnych, przywiązywano większą wagę do gry przedwstępnej, występowało mniej dezaprobaty dla przedmałżeńskiej aktywności seksualnej kobiet, pozwalano im także inicjować współżycie. Zwykle notowano też mniejsze obawy przed impotencją wśród mężczyzn oraz mniej dowodów zachowań homoseksualnych u mężczyzn (chociaż większą ich akceptację). 

Według Dr n. med. Johna Bancrofta: "W bardziej tradycyjnych małżeństwach dominacja mężczyzny przejawia się coraz wyraźniej w miarę trwania związku, czemu towarzyszy to, co Bozon (2001) nazywa "stopniowym ograniczaniem inwestycji ze strony kobiety" w relacje seksualne". (s. 218).

Autor i wsp. przedstawia również inną aktywność seksualną niż współżycie tak, jak to przedstawiłem w poprzednim rozdziale poświęconym wczesnemu współżyciu seksualnemu wśród adolescentów. Przedstawię zatem te techniki seksualne, które stanowią namiastkę pełnego tj. dopochwowego współżycia seksualnego, które też dają obustronną seksualną satysfakcję.

"Kinsey stwierdził, że 89 % studentów i 93 % mężczyzn niestudiujących nie praktykowało seksu analnego w pierwszym małżeństwie. Podobne odsetki zaobserwował u kobiet (odpowiednio 89 % i 87 %). W związkach heteroseksualnych pozostaje dość rzadką formą aktywności seksualnej". (s. 218 - 219).

4. Powracam ponownie do zagadnienia więzi, aby móc przedstawić według DSM 5 klasyfikację zaburzenia pourazowego związanego z czynnikiem stresowym. Podam zatem tę klasyfikacje dotyczącą dzieci, które cierpią z powodu braków więzi spowodowanych destrukcyjnym postępowaniem wobec nich - ich rodziców lub opiekunów.

Reaktywne zaburzenie więzi jest określone jako ciężki, jeśli u danego dziecka występują wszystkie objawy zaburzenia, których nasilenie utrzymuje się na względnie wysokim poziomie". (DSM 5, s.138).

Podsumowując popieram wszystkie powyżej cytowane treści za Dr n. med. Andrzejem Jaczewskim i wnioskuję, że dzieci, które w niemowlęctwie i dzieciństwie nie doświadczyły miłości, właściwej opieki, czułości, bezpieczeństwa są i będą narażone na zaburzenia osobowości, włącznie,  z depresją (przeżywaną co jakiś czas np. co pół roku), myślami samobójczymi i próbami samobójstwa. 

Poza tym dzieci te odczuwają i będą odczuwać w przyszłym dorosłym życiu brak własnej wartości, co może powodować wielkie cierpienie psychiczne prowokujące do wchodzenie w różne nałogi poczynając od alkoholu, narkotyków i innych środków psychoaktywnych "uśmierzających" cierpienie psychiczne. Poza tym dzieci i młodzież mogą popadać w rozpacz, i z braku miłości samych siebie mogą stać się ofiarami wykorzystania seksualnego lub chcieć się prostytuować poszukując w ten sposób akceptacji, "miłości" i bezpieczeństwa u osób dorosłych.