Blog Post
DBT - Uważność - Zaawansowane umiejętności cz. III
Padre Camillo • paź 29, 2019
Ćwiczenie uważna komunikacja z innymi
Człowiek jest istotą stadną. Nie może być, jak to ktoś mądry napisał "samotną wyspą". Jednak od tej zasady są wyjątki. Weźmy dla przykładu samotnie żyjących w przeszłości i obecnie pustelników. Komunikujemy się z innymi ludźmi i zwierzętami za pomocą pięciu zmysłów: smaku, powonienia, wzroku, słuchu, dotyku. Kiedy wchodzimy w interakcje z innymi powinniśmy te pięć zmysłów wykorzystywać, aby nasza komunikacja była konkretna i precyzyjna. Często jednak zdarza się nam źle komunikować z drugimi ze względu na braki w wykorzystywaniu tych pięciu filarów przynależących do istoty człowieka. Bywa, że nie patrzymy sobie w oczy, nie bierzemy pod uwagę i naszą uważność mimiki twarzy, gestów ciała. Dochodzi wtedy do konfliktów i taka komunikacja jest karykaturą naszego dialogu.
1. Rozwijając umiejętności związane z uważnością, pamiętaj, że niezwykle ważne jest to, aby stopniowo wdrażać je w interakcje z innymi. Uważna komunikacja jest często kluczem do dobrego związku. Jeśli czynisz ciągle krytyczne uwagi pod czyimś adresem, możesz się spodziewać utraty związku z tą osobą, i również inni będą się od Ciebie odsuwać. Przyjrzyjmy się naszym komunikatom emitowanym do innych ludzi. Rozważ poniżej podane zdania:
- "Wkurzasz mnie".
- "Ale z Ciebie dupek, aż chce mi się krzyczeć".
- "Czasem tak mnie denerwujesz, że mam ochotę zakończyć z Tobą znajomość".
- "Wiem, że zrobiłaś to celowo, tylko po to, żeby mnie zranić".
Wszystkie te stwierdzenia łączą wyrażanie emocje np. złość, zdenerwowanie, smutek. Wszystkie te stwierdzenia wyrażają osąd drugiej osoby. Każde z tych zdań obwinia inną osobę o to, jak się czuje mówca. Pomyśl teraz, jak Ty byś się czuł, gdyby jedno z tych powyższych stwierdzeń dotyczyło Ciebie? Co byś zrobił? Bardzo możliwe, że zareagował byś złością, co doprowadziłoby do kłótni. W efekcie i tak problem nie byłby rozwiązany. Możliwe, że zamknąłbyś się w sobie, przestał słuchać lub byś odszedł od swojego rozmówcy. W ten sposób też nie rozwiązałbyś problemu. Takie krytyczne uwagi nie pozwalają na dobrą i skuteczną komunikację.
2. Jednym z polecanych rozwiązań jest zmiana stwierdzeń typu "Ty" na uważne stwierdzenia typu "ja".
- Uważne stwierdzenia "ja" opierają się na świadomości własnych odczuć.
- Uważne stwierdzenia "ja" są trafniejszym opisem tego, jak się czujesz.
- Uważne stwierdzenia "ja" pozwalają rozmówcy poznać Twoje uczucia w sposób pozbawiony osądu.
- Uważne stwierdzenia "ja" wzbudzają większą empatię i zrozumienie rozmówcy, dzięki czemu może on spełnić Twoje potrzeby.
Przyjrzyjmy się jeszcze raz krytycznym stwierdzeniom typu "Ty" podanym w pierwszym punkcie i przekształćmy je w stwierdzenia typu "ja".
a) Zamiast mówić: "Wkurzasz mnie", możesz powiedzieć: "Jestem teraz strasznie wkurzony". Takie stwierdzenie nie osądza i nie obwinia drugiej osoby.
Gdyby ktoś powiedział Ci coś podobnego ("jestem strasznie wkurzony"), zapewne okazałbyś większą chęć omówienia kłopotliwej sytuacji czy problemu? Czy nie odczułbyś mniejszej złości?
b) Przyjrzyjmy się drugiemu zdaniu. Zamiast mówić: "Ale z Ciebie dupek, aż chce mi się krzyczeć", możesz powiedzieć: "Jestem taka zła, że zaraz zacznę krzyczeć". Zauważasz różnicę , gdy stwierdzenie "Ty" zamieniasz na "ja"? Twój rozmówca nie czuje się już winny i chętniej Cię wysłucha.
c) Przypatrzmy się trzeciemu zdaniu. Zamiast mówić: "Czasem tak mnie denerwujesz, że mam ochotę zakończyć z Tobą znajomość, możesz powiedzieć: "Czasem czuję zdenerwowanie i rozpacz, że staję się bardzo przygnębiony".
d) Przyjrzyjmy się czwartemu stwierdzeniu. Zamiast mówić: "Wiem, że zrobiłaś to celowo, tylko po to, żeby mnie zranić", możesz powiedzieć: "Poczułem się bardzo zraniony, gdy to zrobiłaś".
Uważne stwierdzenia "ja" precyzyjniej opisują Twoje uczucia i są one mniej krytyczne wobec drugiej osoby i mogę przypuszczać, że rozmówca okaże większe zainteresowanie i chęć wysłuchania Ciebie. Najważniejsze w tym jest to, że Twoje potrzeby zostaną bezkonfliktowo zaspokojone.
3. Zaadoptowałem ćwiczenie: "Uważne stwierdzenia "ja" od Matthewa McKaya i wsp. z "Terapia dialektyczno - behawioralna (DBT)", aby Ci pokazać praktyczne stwierdzenia "ja", których możesz używać w kontaktach z innymi ludźmi:
"Przyjrzyjmy się krytycznym stwierdzeniom "Ty" i przećwiczmy ich przekształcenie w uważne stwierdzenia "ja". W lukach po prawej stronie stwierdzeń napisz alternatywne, uważne stwierdzenia "ja".
a) "Przez Ciebie okropnie się czuję". .....................................................................................................................................................................
b) "Wiem, że robisz to celowo, żebym oszalała" . ..................................................................................................................................................
c) "Czemu ciągle mnie wkurzasz?" . ......................................................................................................................................................................
d) "Obrażasz mnie" . .............................................................................................................................................................................................
e) "Przestań błaznować. Działasz mi na nerwy". ....................................................................................................................................................
f) "Jeśli mnie nie będziesz słuchała, przestanę z Tobą rozmawiać". .....................................................................................................................
g) "Zachowujesz się jak dupek. Przestań". ...........................................................................................................................................................
h) "Trudno uwierzyć, jaki z Ciebie idiota do kwadratu". .........................................................................................................................................
i) "Czemu mi to ciągle robisz?". ...........................................................................................................................................................................
j) "Czasem czuję, że jesteś za mało ustępliwy". ...................................................................................................................................................
Jak poradziłeś sobie z ćwiczeniem? Czy z każdym kolejnym zdaniem trudniej było Ci wymyślić uważne stwierdzenia "ja"? Niektóre z dalszych zdań zapewne wymagały głębszego przemyślenia. Spójrzmy na przykładowe odpowiedzi.
- Pierwsze zdanie jest łatwe. Rozmówca komunikuje, że okropnie się czuje. Alternatywne, uważne stwierdzenie "ja" mogłoby zatem brzmieć: "Czuję się okropnie" lub "Czasem okropnie się czuję, gdy (to mówisz, robisz itp.)".
- W drugim zdaniu rozmówca czuje, że szaleje, jest niespokojny lub zdenerwowany. Alternatywne, uważne stwierdzenie "ja" mogłoby brzmieć: "Kiedy to robisz czuję, że szaleję/ jestem niespokojna/ jestem zdenerwowana.
- W trzecim zdaniu rozmówca doświadcza złości. Alternatywne, uważne stwierdzenie "ja" mogłoby brzmieć: "Czuję złość".
- W czwartym zdaniu rozmówca czuje się obrażony lub czuje się głupio. Alternatywne, uważne stwierdzenie "ja" mogłoby brzmieć: "Kiedy to robisz, czuję się jak idiota".
- W piątym zdaniu rozmówca czuje niepokój, zmęczenie lub złość. Alternatywne, uważne stwierdzenie "ja" mogłoby brzmieć: "Kiedy się ze mną droczysz, czuję niepokój/ zmęczenie/ złość.
- W szóstym zdaniu rozmówca czuje się obrażony, ignorowany; czuje, że nie okazuje mu się uwagi. Z powodu bycia ignorowanym czuje się zdenerwowany. Alternatywne. uważne stwierdzenie "ja" mogłoby brzmieć: "Denerwuję się, gdy mnie ignorujesz".
- Rozmówca wypowiadający siódme stwierdzenie może doświadczać wielu uczuć. Zazwyczaj gdy prosimy kogoś o zaprzestanie czynności, robimy to, gdyż nas krzywdzi. Być może rozmówca czuje się skrzywdzony, a zatem alternatywne, uważne stwierdzenie "ja" mogłoby brzmieć: "Gdy to robisz, czuję się skrzywdzony.
- Ósme zdanie jest bardziej skomplikowane. Rozmówca obrzuca drugą osobę obraźliwym epitetem. Zazwyczaj oznacza to, że zraniono uczucia rozmówcy. Alternatywne, uważne stwierdzenie "ja" mogłoby brzmieć podobnie jak poprzednio: "Gdy to robisz, czuję ogromną krzywdę".
- Dziewiąte zdanie jest zdaniem pytającym, lecz w rzeczywistości to stwierdzenie na temat uczuć rozmówcy. Także w tym przypadku rozmówca czuje się skrzywdzony, urażony, lekceważony lub odczuwa jeszcze inną, podobną emocję. Alternatywne, uważne stwierdzenie "ja" mogłoby brzmieć: "Czuję się skrzywdzony (urażony itp.), kiedy to robisz".
- W końcu dziesiąte zdanie jest najbardziej skomplikowane, gdyż rozmówca używa słowa "czuć". Być może wydaje Ci się, że tego zdania nie trzeba zmieniać, lecz tak naprawdę zawiera ono osąd drugiej osoby. Rozmówca w rzeczywistości myśli: "Sądzę, że jesteś zbyt nieustępliwy". Ludzie często słowo "sądzę" zastępują słowem "czuję", aby ukryć krytykę lub złagodzić osąd. (...) Alternatywne, uważne stwierdzenie "ja" mogłoby brzmieć: "Czuję dyskomfort, gdy nie bierzesz pod uwagę mojego punktu widzenia".
(s. 124 - 125).
Uważne stwierdzenia "ja" są wyraźnie skuteczniejszą formą komunikowania swoich uczuć i potrzeb, lecz zależą one od uważnej świadomości własnych emocji. Mam nadzieję, że wykonałeś Ćwiczenie: Uważne stwierdzenia "ja", mimo napotkanych trudności. Mam nadzieję, że nabycie umiejętności przekształcania formy komunikacji z "Ty" na "ja" pomoże Ci w lepszej komunikacji z innymi ludźmi. Zasady, które poznałeś są jak najbardziej terapeutyczne w kontaktach z innymi.
Pamiętne spotkanie ze św. Wandą Półtawską - przyjaciółką duchową św. Jana Pawła II w Krakowie dn. 6 października 2023 r. Poniższy wiersz o tym spotkaniu napisałem w dniu jej przejścia do Nieba 24 października 2023 r. (w pół godz.)
Wiersz pt. "Miłosierny Panie niech mi się stanie..." napisałem 22 października 2023 r. po moich duchowych i ludzkich przeżyciach w Kalwarii Pacławskiej i w Markowej.
Wiersz pt: "Wielkie Upokorzenie ku Wielkiemu Przeistoczeniu" powstał w 15 minut 2 lipca 2023 r. sprowokowany zadanym mi pytaniem: "Ile dziewczyn uratowałem z procederu prostytucji?"
Wiersz napisany 11 czerwca 2023 r. "w tri miga" (15 min). Tytuł jest w j. aramejskim a brzmi: "He hle ine"
Wiersz powstał 11 czerwca 2023 r. "w tri miga"! (15 min). Tytuł jest w j. aramejskim i brzmi: "Szehlete mne"
Wiersz pt. "MALHUTAH - KRÓLESTWO" w podtytule "Zaduiszczi - Zadośćuczynienie" został napisany 17 maja 2023 r. w Wigilię Uroczystości Wniebowstąpienia Pana Jezusa a zarazem w Wigilię 103 Rocznicy Urodzin św. Jana Pawła II w 2 godziny
Ten wiersz napisałem 17 II 2023 r. Eksponuję go z racji 103 rocznicy urodzin naszego ukochanego świętego papieża Jana Pawła II na 18 maja 2023 r.
Eksponuję w tej części 3 wiersz mojej kuzynki Doroty P. z Bełchatowa pt. "Przyszłość"
Wiersz pt: "Odmów początek pacierza. Zakładaj deski na nogi i jedź do Nieba" jest napisany 5 lutego 2023 r. pod Harendą w Zakopanym ku czci i pamięci Św. Jana Pawła II w 18 rocznicę Jego przejścia do Nieba - niechaj On nam dopomaga na teraz i na zaś
Zamieszczam dwa wiersze, które napisała Dorota P. z Bełchatowa. Ich tytuły to: "Przyszłość", "Czym jest przyszłość?"
Ks. Marek Poryzała ukończył w 2013 r podyplomowe studia z zakresu seksuologii klinicznej w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. Jest kompetentny jeśli chodzi o pomoc terapeutyczną zarówno dla ludzi wierzących jak i niewierzących. Jest specjalistą z doświadczeniem w zakresie różnych uzależnień.
Kontakt
„Miałam okazję poznać księdza Marka w sierpniu 2017 roku. Znajomość utrzymujemy do tej pory. Zaimponował mi umiejętnością takiego działania, żeby życie innych ludzi było chociaż trochę lepsze. Jego aktywność idzie w parze z kwalifikacjami do udzielania pomocy psychologicznej a predyspozycje wspierają w sytuacjach kryzysowych. W swoich działaniach mediacyjnych dał się poznać jako profesjonalista, autentyczny, naturalny i otwarty na drugiego człowieka. W sprawach ważnych jest bezkompromisowy, konkretny i zasadniczy. W swojej pracy łączy w syntetyczny sposób wiarę, psychologię i seksuologię. Ma duże doświadczenie w prowadzeniu konsultacji małżeńskich. Zdarza się, że samodzielne rozwiązywanie konfliktów generuje kolejne problemy. Jeśli chce się ratować swoje małżeństwo warto sięgnąć po pomoc. Komunikatywność księdza Marka wskazuje, że ma do takich zadań powołanie.
Jest bezstronny, dyskretny i dyspozycyjny. Czytałam, że mediator to
tłumacz ludzkich pragnień. Zachęcające, prawda?“
Marzenna Wiśniewska, Bydgoszcz
„Marek Poryzała to kapłan - człowiek - ideowiec. Bez wątpienia odmienia życie innych ludzi stawiając nowe wyzwania, wymagania, perspektywy...
Jest pasterzem, który gorliwie kieruje dusze ludzkie ku Światłości. Zawsze w centrum stawia Trójcę Przenajświętszą i Błogosławioną Maryję Dziewicę. Podczas pracy z nim poznałem go jako wizjonera, osobę bardzo kreatywną, myślącą nieszablonowo. Osobę, która cały czas szuka rozwiązań, rozwija się wszechstronnie dzięki czemu może doskonalić siebie i innych.
Człowiek z ludu wzięty, dla ludu ustanowiony..“
Stanisław "Kadłubek", Słupsk