Blog Post
DBT - Uważność - Podstawowe umiejętności cz. II
Padre Camillo • paź 25, 2019
Ćwiczenie - Uważne przygotowanie posiłku
Uważność można wprowadzić niemal do każdej czynności w naszym codziennym życiu. Przypomnę na początku, że przy uważności potrzebujesz: powstrzymania się od samokrytyki, kontaktu z bieżącą chwilą i zdolności obserwowania dokonującego się procesu wybranej przez Ciebie aktywności. Ćwiczenie uważności w wykonywanych przez Ciebie poszczególnych czynnościach przyczyni się do podnoszenia zdolności samodzielnej stymulacji (regulacji) emocji. Gotowanie często jest jedną z pomijanych czynności, ponieważ żyjemy w codziennym przyśpieszonym tempie, przez co często posilamy się w barach szybkiej obsługi np. w McDonaldzie, KFC i innych tego typu miejscach. Często, jeśli gotujemy w domu, to posiłki przygotowujemy w pośpiechu.
1. Podam dla przykładu pewne spotkanie z przyjacielem sprzed roku kiedy przygotowywałem się do pisania niniejszej publikacji. Odłożyłem swoją pracę na komputerze. Mój przyjaciel również przerwał swoją komputerową pracę i stwierdziliśmy, że przygotujemy wspólne śniadanie. Produkty, które posiadaliśmy zostały wykorzystane do przygotowania posiłku.
Przyjaciel zajął się jajecznicą a ja zacząłem przygotowywać "aperitif" tj. ostrą sałatkę. Wykorzystałem do jej przygotowania m. in. kupną mieszankę sałatek wraz z "rukolą". Do tej sałatki przygotowałem sos łącząc olej z oliwek, z dwoma łyżkami ostrej musztardy. Powstał bardzo dobry sos doprawiony zestawem ziół, który miał na celu wydzielenie soków trawiennych. Na obrzeżu talerza były podane obok jajecznicy koktajlowe czerwone pomidory.
Mój przyjaciel przygotował stół w pokoju. Nakrył go białym obrusem i dużą kwadratową żółtą serwetą na środku. Na stole ustawił wazonik z kwiatami, zaświecił również świecę w srebrnym świeczniku. Następnie podał lekko ściętą jajecznicę wraz z ciemnym i jasnym pieczywem. Wcześniej w białym dzbanuszku zaparzył mieszankę sypanej herbaty. Zarówno dzbanuszek i filiżanki na herbatę oraz talerze były z tego samego ceramicznego kompletu.
Najpierw odmówiliśmy krótką modlitwę przed jedzeniem i zaczęliśmy konsumować śniadanie. Przyjaciel następnie nalał z uwagą herbatę z dzbanuszka do filiżanek. Para i woń herbaty zaczęła się unosić i docierać do naszego powonienia. Smak był niecodzienny. Zapytałem go wtedy o tę herbatę gdzie ją kupił? Odpowiedział, że w Niemczech w herbaciarni. Smakowała mu i dlatego ją zakupił. Smak herbaty pamiętam do dziś.
Spożywaliśmy posiłek rozmawiając o przyjemnych wydarzeniach z naszej wspólnej przeszłości. Koncentrowaliśmy się jednak najbardziej na spożywaniu śniadania. Oprócz tego, że wszystko było dobrze przygotowane i podane smakowało doskonale.
a) Wtedy powiedziałem mojemu przyjacielowi, że przeżywamy obaj celebrację posiłku służącą jako ćwiczenie w dialektycznej terapii behawioralnej i służy to ćwiczenie do pogłębienia koncentracji uwagi, czyli do uważności. Był dosyć zdziwiony moim stwierdzeniem, ale przyjął je jako coś pozytywnego i przyjemnego.
Obustronnie chwaliliśmy przygotowany przez nas posiłek na śniadanie. Zarazem to chwalenie było uprawomocnieniem naszych wspólnych starań i efektów działania, z czego obydwaj byliśmy bardzo zadowoleni.
b) Moja uwaga do mężów i członków rodzin jest następująca. Jeśli potraficie i lubicie wspólnie przygotowywać posiłki, to z tej możliwości korzystajcie. Spożywajcie posiłki powoli, smakujcie potrawy, napoje i wzajemnie doceniajcie swoje umiejętności.
Uwaga dla mężów i dzieci:
Jeśli wspólnie nie przygotowujecie posiłków to doceniajcie walory Waszych żon i matek. Zauważajcie ich trudy w przygotowaniach kuchennych i doceniajcie ich umiejętności kulinarne. Wpłynie to pozytywnie na ich wartość i ważność funkcjonowania w rodzinie, i również ku lepszej akceptacji, komunikacji i jedności.
2. Zwolnienie tempa i zaangażowanie się w niezbędne działania codziennego życia są po to, aby zadbać o naszą fizyczną egzystencję i odczuwać błogie bezpieczeństwo. Wymaga to jednak ode mnie i od Ciebie uświadomienia sobie z wielką troską, uwagą i uważnością naszego bliskiego związku z innymi najbliższymi ludźmi i naszym codziennym środowiskiem życiowym. W poprzednim rozdziale o uważności podałem sposoby zwracania Twojej uwagi z uważnością na pojedynczy przedmiot w celu wyćwiczenia Twojej uważności.
W obecnym rozdziale podaję ćwiczenie - metodę wykorzystania Twojej uważności podczas przygotowania posiłku. Wiadomo jednak, że nie wszyscy mają talent kulinarny i nie wszyscy lubią gotować. Możesz zatem skoncentrować się tylko na przygotowaniu herbaty najpierw dla samego siebie
Herbata zazwyczaj spożywana jest przy wspólnym stole i jest wtedy możliwość ćwiczenia swojej uważności podczas jej zaparzania. Raczej, jak to się potocznie mówi "nie przypalisz wody" na herbatę. Jest jednak możliwe, że woda może się wygotować w czajniku (nie dotyczy to czajnika elektrycznego, który po zagotowaniu wody wyłącza się samoczynnie).
Podczas nowego przygotowania posiłku (herbaty) dla siebie mogą pojawić się oczywiście różne myśli, emocje i doznania cielesne, których wcześniej nie przeżywałeś. Ćwiczenie poniższe może pomóc Ci w rozwijaniu (stymulacji) relacji z własnymi emocjami.
W oparciu o literaturę przedmiotu pt. "Regulacja emocji w psychoterapii" Roberta L. Leahy i wsp. zaproponuję Ci ćwiczenie parzenia herbaty, które możesz wykorzystywać w codziennym swoim harmonogramie.
To ćwiczenie zostało przez autorów zaadoptowane z kilku źródeł, w szczególności zaś te ich wskazówki opierają się na prowadzonych medytacjach opracowanych przez Jona Kabat - Zinna (1990). Część instrukcji dotyczących ceremonii herbaty zaadoptowano z ćwiczenia opracowanego przez Stevena Hayesa (Hayes i Smith, 2005). Niektóre dodatkowe pojęcia i zwroty zaczerpnięto z pism Thich Nhat Hanha (1992) i innych źródeł klinicznych opisujących medytację.
Oto ćwiczenie zaparzania herbaty:
"Nasze pierwsze ćwiczenie uważnego przygotowania posiłku może obejmować przyrządzanie dowolnego pożywienia, najlepiej jest jednak zacząć od czegoś małego, co przygotuje się według jasnych wytycznych. Tutaj za przykład posłuży nam przygotowanie herbaty.
Przed rozpoczęciem tego ćwiczenia upewniamy się, że będziemy pracować w czystej, uporządkowanej przestrzeni. Obok kuchenki możemy postawić krzesło lub taboret.
Będziemy używać czajnika do zagotowania wody. Będziemy także potrzebować filiżanki lub kubka, torebki z herbatą ekspresową lub zaparzaczki wypełnionej herbatą liściastą i być może spodeczka. Musimy ostrożnie wykonywać kolejne etapy tego ćwiczenia, ponieważ będziemy mieć do czynienia z kuchenką i gorącą wodą. Potencjalne zagrożenie związane z używaniem ognia i/ lub grzałki elektrycznej oraz wrzątku możemy potraktować jako przypomnienie, że praktykując uważność, nie dążymy do "odpłynięcia" czy wejścia w jakiś rodzaj transu. Wprost przeciwnie, chcemy raczej "zapaść w przebudzenie", być czujni i w pełni obecni w tym, co dzieje się w polu naszej uwagi.
Umieszczamy czajnik, herbatę i wszystko, co nam będzie potrzebne, na kuchennym blacie. Jeśli to możliwe, siadamy obok na krześle lub taborecie.
Mając otwarte oczy, przenosimy część uwagi na wszelkie doznania fizyczne, które pojawiają się w tej chwili. Pozwalamy świadomości podążać za naszym oddechem. Pozwalamy sobie obserwować jego przypływ, rejestrujemy, jak powietrze łagodnie wpływa do naszego ciała i z niego wypływa.
Pozwalamy części uwagi podążać za oddechem, mówiąc do siebie bezgłośnie, "gdzieś z tyłu głowy": Wdech, wiem, że robię wdech", kiedy wydychamy powietrze, i "Wydech, wiem, że robię wydech", kiedy je wydychamy. Kontynuujemy kilka cykli oddechu.
Następnie kierujemy część uwagi ku ciału. Robiąc wdech, pozwalamy sobie "wdychać uwagę" w całe ciało. Oczy mamy przez cały czas otwarte. Naszym celem w tym momencie jest po prostu obserwowanie tego, co jest, nie chcemy niczego zmieniać, niczego rozluźniać ani niczego analizować.
Jeśli pojawi się rozluźnienie, będzie mile widziane. Możemy potraktować je jak dobrego znajomego, który wpadł z wizytą w zimowy wieczór.
Rozluźnienie jest mile widziane, ale jego osiągnięcie nie jest naszym celem.
Po upływie kilku minut wstajemy z krzesła. Najlepiej jak potrafimy podtrzymujemy płomień tej skoncentrowanej uważności, którą właśnie się staliśmy, i ostrożnie napełniamy czajnik wodą, po czym stawiamy go na kuchence. Zwracamy naszą uwagę na rączkę, za którą trzymamy czajnik. Badamy jaka jest ona w dotyku? Jaką ma fakturę? Jak ciężki jest czajnik, zarówno przed wypełnieniem go wodą, jak i potem?
Jakie dźwięki słyszymy przed sobą? Jakie za sobą? Jakie pod sobą? Czy robiąc to wszystko, możemy skierować część naszej uwagi ku stopom i poczuć ciężar naszego ciała?
Pozwalamy sobie zapalić gaz i zagotować wodę. Co się dzieje w naszej głowie, kiedy czekamy, aż woda się zagotuje? Każdą myśl, emocję i obraz, które wpływają do naszej świadomości, obserwujemy uważnie i cierpliwie, z chwili na chwilę. W którym momencie rozpoczyna się ta myśl? Kiedy się skończy? Czy możemy zauważyć przestrzeń pomiędzy naszymi myślami? Jaka jest jakość tego czekania?
Wkrótce zauważamy, że woda się gotuje. Co odczuwamy w naszym ciele w momencie, gdy woda się gotuje, a my uświadamiamy sobie, że czas zgasić płomień na palniku i zalać wodą herbatę?
Jakim doświadczeniem fizycznym jest ta motywacja do działania? Jak doświadczamy jej w naszych myślach, a jak na poziomie emocji?
Zdejmujemy czajnik z kuchenki, zakręcamy palnik,a następnie nalewamy gorącą wodę do filiżanki. Wkładamy torebkę lub zaparzaczkę z herbatą. Przyglądamy się wodzie, która zaczyna się zmieniać. Zauważamy, jak kolor wody stopniowo coraz bardziej ciemnieje pod wpływem zaparzania się herbaty. Obserwujemy te zmiany. Za kilka minut herbata będzie gotowa.
Wyjmujemy torebkę lub zaparzaczkę i kładziemy obok. Zauważamy, jaki kolor ma teraz herbata. Zbliżamy ręce do filiżanki. Zwracamy uwagę na jej ciepło. Zwracamy uwagę na jej fakturę. Zauważamy jak nasze ciało reaguje na moment dotknięcia filiżanki. Co wyróżnia to doświadczenie?
Unosimy filiżankę do ust, przygotowując się, by upić pierwszy łyk. Dostrzegamy parę unoszącą się z filiżanki. Dmuchamy na powierzchnię herbaty i zauważamy, co się dzieje. Wąchamy herbatę. Upijamy łyk. Jaki ma smak? Jaką ma konsystencję w ustach? Jaką ma temperaturę?
Jakie obrazy przychodzą nam do głowy, gdy tak pijemy herbatę? Poświęcamy chwilę na uświadomienie sobie płynących strumieniem skojarzeń, które pojawiają się wraz z tą prostą czynnością wypicia filiżanki herbaty.
Gdy jesteśmy gotowi zakończyć ćwiczenie, odstawiamy filiżankę, podejmujemy decyzję o zakończeniu formalnej praktyki uważnego picia herbaty i pozwalamy sobie zrobić wydech. Wraz z wydechem kończymy ćwiczenie.
Teraz, po wykonaniu ćwiczenia, gratulujemy sobie, że udało nam się wnieść nieco więcej obecności w codzienne nasze doświadczenie. Staramy się utrzymać tę obecność, zajmując się kolejnymi sprawami, które przyniesie nam dzień".
(s. 168 - 169).
Po wykonaniu tego ćwiczenia możesz starać się praktykować uważność, wykonując takie czynności jak na przykład gotowanie, sprzątanie, sprawdzanie poczty e-mail lub inne czynności. Powyższe ćwiczenie możesz wykonać jeszcze raz ale jest ono przede wszystkim tylko przykładem na to, jak można wnieść uważność w codzienne Twoje zajęcia.
Pamiętne spotkanie ze św. Wandą Półtawską - przyjaciółką duchową św. Jana Pawła II w Krakowie dn. 6 października 2023 r. Poniższy wiersz o tym spotkaniu napisałem w dniu jej przejścia do Nieba 24 października 2023 r. (w pół godz.)
Wiersz pt. "Miłosierny Panie niech mi się stanie..." napisałem 22 października 2023 r. po moich duchowych i ludzkich przeżyciach w Kalwarii Pacławskiej i w Markowej.
Wiersz pt: "Wielkie Upokorzenie ku Wielkiemu Przeistoczeniu" powstał w 15 minut 2 lipca 2023 r. sprowokowany zadanym mi pytaniem: "Ile dziewczyn uratowałem z procederu prostytucji?"
Wiersz napisany 11 czerwca 2023 r. "w tri miga" (15 min). Tytuł jest w j. aramejskim a brzmi: "He hle ine"
Wiersz powstał 11 czerwca 2023 r. "w tri miga"! (15 min). Tytuł jest w j. aramejskim i brzmi: "Szehlete mne"
Wiersz pt. "MALHUTAH - KRÓLESTWO" w podtytule "Zaduiszczi - Zadośćuczynienie" został napisany 17 maja 2023 r. w Wigilię Uroczystości Wniebowstąpienia Pana Jezusa a zarazem w Wigilię 103 Rocznicy Urodzin św. Jana Pawła II w 2 godziny
Ten wiersz napisałem 17 II 2023 r. Eksponuję go z racji 103 rocznicy urodzin naszego ukochanego świętego papieża Jana Pawła II na 18 maja 2023 r.
Eksponuję w tej części 3 wiersz mojej kuzynki Doroty P. z Bełchatowa pt. "Przyszłość"
Wiersz pt: "Odmów początek pacierza. Zakładaj deski na nogi i jedź do Nieba" jest napisany 5 lutego 2023 r. pod Harendą w Zakopanym ku czci i pamięci Św. Jana Pawła II w 18 rocznicę Jego przejścia do Nieba - niechaj On nam dopomaga na teraz i na zaś
Zamieszczam dwa wiersze, które napisała Dorota P. z Bełchatowa. Ich tytuły to: "Przyszłość", "Czym jest przyszłość?"
Ks. Marek Poryzała ukończył w 2013 r podyplomowe studia z zakresu seksuologii klinicznej w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. Jest kompetentny jeśli chodzi o pomoc terapeutyczną zarówno dla ludzi wierzących jak i niewierzących. Jest specjalistą z doświadczeniem w zakresie różnych uzależnień.
Kontakt
„Miałam okazję poznać księdza Marka w sierpniu 2017 roku. Znajomość utrzymujemy do tej pory. Zaimponował mi umiejętnością takiego działania, żeby życie innych ludzi było chociaż trochę lepsze. Jego aktywność idzie w parze z kwalifikacjami do udzielania pomocy psychologicznej a predyspozycje wspierają w sytuacjach kryzysowych. W swoich działaniach mediacyjnych dał się poznać jako profesjonalista, autentyczny, naturalny i otwarty na drugiego człowieka. W sprawach ważnych jest bezkompromisowy, konkretny i zasadniczy. W swojej pracy łączy w syntetyczny sposób wiarę, psychologię i seksuologię. Ma duże doświadczenie w prowadzeniu konsultacji małżeńskich. Zdarza się, że samodzielne rozwiązywanie konfliktów generuje kolejne problemy. Jeśli chce się ratować swoje małżeństwo warto sięgnąć po pomoc. Komunikatywność księdza Marka wskazuje, że ma do takich zadań powołanie.
Jest bezstronny, dyskretny i dyspozycyjny. Czytałam, że mediator to
tłumacz ludzkich pragnień. Zachęcające, prawda?“
Marzenna Wiśniewska, Bydgoszcz
„Marek Poryzała to kapłan - człowiek - ideowiec. Bez wątpienia odmienia życie innych ludzi stawiając nowe wyzwania, wymagania, perspektywy...
Jest pasterzem, który gorliwie kieruje dusze ludzkie ku Światłości. Zawsze w centrum stawia Trójcę Przenajświętszą i Błogosławioną Maryję Dziewicę. Podczas pracy z nim poznałem go jako wizjonera, osobę bardzo kreatywną, myślącą nieszablonowo. Osobę, która cały czas szuka rozwiązań, rozwija się wszechstronnie dzięki czemu może doskonalić siebie i innych.
Człowiek z ludu wzięty, dla ludu ustanowiony..“
Stanisław "Kadłubek", Słupsk