Blog Post
DBT Asertywność cz. III
Padre Camillo • wrz 21, 2019
Asertywność w komunikacji interpersonalnej i społecznej
Asertywność w odniesieniu do innych relacji interpersonalnych tj. naszego zachowania się w relacji do naszych przyjaciół, koleżanek, kolegów, współpracowników z pracy, i również w komunikacji z przełożonymi jest niezbędnym czynnikiem umożliwiającym życie w jedności i we wspólnocie. Napotykamy jednak na przeróżne przeszkody i trudności w prawidłowej komunikacji z tymi osobami, w szerszym rozumieniu z grupami osób, i nie zawsze te trudności oraz bariery tkwią w nas samych ale są one obecne u innych osób, z którymi próbujemy się porozumieć. Mamy dobre chęci i wolę działania ku dobru w szerszym znaczeniu ale jesteśmy w niemożności zrobienia jakiegoś konkretnego dobra i wtedy w następstwie naszych bezskutecznych działań przeżywamy stany rozczarowania, rozżalenia, pretensji, frustracji z powodu niezrozumienia, odrzucenia naszych (obiektywnie oceniając) dobrych pomysłów, inicjatyw i rozwiązań problemów prywatnych czy zawodowych. Możemy nawet popadać w załamanie i przeżywać stany depresji.
1. Dla ukazania problemów związanych z asertywnością w innych grupach społecznych przedstawię kilka rzeczywistych przykładów. Wywiady pozyskałem od moich znajomych. W przedstawionych wydarzeniach będą ujęte relacje pracodawca/ pracownik. Oczywiście imiona osób, które doświadczyły problemów związanych z asertywnością w pracy będą zmienione, podobnie dotyczy to innych osób m. in. pracodawców.
a) Danuta (imię zmienione) 38 l. relacjonuje: "Pracowałam w kilku miejscach. Moje relacje między mną a pracodawcami były różne. Z niektórymi pracodawcami moje relacje były poprawne, nawet serdeczne, zgodne z kodeksem pracy a czasami odbiegały one od normy. Wspomnę jednak te negatywne relacje z pracodawcą, które polegały np. na całkowitej odmowie otrzymania urlopu. Według mojego pracodawcy miałam pracować "na okrągło". Byłam zmuszana do nadgodzin bez dodatkowego wynagrodzenia, a w razie protestu byłam zastraszana natychmiastowym zwolnieniem z pracy. W mojej umowie o pracę były wyznaczone godziny pracy od 8 00 do 16 00. Pracodawca jednak wymuszał ode mnie, abym zostawała dłużej po godzinach pracy, jednak nie otrzymywałam wynagrodzenia za dodatkowe godziny pracy. Starałam się moją prace wykonywać sumiennie - pracodawca co do tego nie miał żadnych zastrzeżeń. Kiedy zatem mijała godzina 16 00 po prostu wychodziłam z pracy. Z tego względu zaczęły się tzw "schody". Pracodawca był dla mnie uszczypliwy. Wtrącała się w moją pracę jego żona, która wymagała ode mnie żebym była dla niej na tzw. "każde zawołanie". Bardzo mi to utrudniało moją pracę i zaczęłam poszukiwać podobnej pracy gdzie indziej. Miałam propozycję pracy od 8 00 do 20 00, łącznie z sobotą i niedzielą przy zarejestrowaniu w ZUS na 1/2 etatu. Uważałam to za bardzo krzywdzące i tej oferty nie przyjęłam. Po roku czasu poprosiłam o przysługujący mi urlop wypoczynkowy lecz pracodawca mi go całkowicie odmówił. Stwierdzał do mnie, że nie ma na moje miejsce zastępstwa i mi tego urlopu nie udzieli, ponieważ musiałby zamknąć swój zakład pracy. Po tym fakcie zwolniłam się i za dwa miesiące podjęłam nową pracę w podobnej firmie".
b) Katarzyna (imię zmienione) 36 l: "Każdy z nas powinien uczyć się asertywności ponieważ skutki tłumienia w sobie tego co się czuje, chce, oczekuje zmienia nas i niszczy od środka a tego przecież nie chcemy. Katarzyna mając 24 lata podjęła pracę w dziale księgowości, w prężnie rozwijającej się firmie (Drukarni). Przepracowała tam 5 lat. Na początku nie miała żadnego doświadczenia i uważała, że wszystko co robi, że tak musi być. Bardzo jej zależało na rozwoju i zdobyciu wiedzy z zakresu księgowości ponieważ zawsze chciała być główną księgową tak, jak jej babcia. Wykonywała wszystkie polecenia i obowiązki swojej przełożonej z należytą starannością. Z miesiąca na miesiąc przybywało jej coraz więcej pracy, z którą sobie nie dawała rady. Brakowało jej czasu, aby wszystko zrobić i dlatego zostawała po godzinach a z czasem brała dokumenty do domu. Kierowniczka oddawała jej swoją pracę, którą miała wykonać i mówiła, że na jutro musi to już być gotowe. Katarzyna chciała powiedzieć że nie ma już sił, i za dużo ma swojej pracy ale niestety nie miała odwagi i brnęła w to dalej myśląc, że jednak uda się jej z tą dodatkową pracą wyrobić. W końcu organizm nie wytrzymał. Nabawiła się nerwicy i dopadła ją depresja. Musiała zwolnić się z pracy. Wymagała terapii psychologicznej, która trwała 3 lata. Obecnie ma 36 lat i od 4 lat prowadzi swoje biuro rachunkowe. To doświadczenie nauczyło ją, że asertywność w życiu jest bardzo ważna".
2. Często bywa, że boimy się być asertywni i godzimy się ze zdaniem, poleceniem, wymaganiami naszych przełożonych z obawy, że mogą nas nie zrozumieć i dodać nam mogą jeszcze więcej dodatkowych zajęć do wykonania lub też z obawy, że mogą nas zwolnić z pracy. Różni bywają nasi pracodawcy. Zazwyczaj nie potrafią nas wysłuchać i przyjąć naszych zasadnych próśb. Godzimy się zatem z trwającym i obciążającym nas stanem rzeczy, i z tego powodu cierpimy. Naszym przełożonym często brakuje empatii i asertywności. Przytoczę ponownie Matthewa McKaya i wsp. z praktycznego przewodnika ćwiczeń, z naukowej publikacji "Terapia Dialektyczno - Behawioralna (DBT)" przedstawiając dwa ćwiczenia tj. "Scenariusz asertywności" oraz ćwiczenie nazwane "Zdarta płyta".
Scenariusz asertywności:
Asertywność jest najistotniejszą umiejętnością służącą w utrzymywaniu zdrowych związków. Jeśli nie będziesz z niej korzystał, popadniesz w bierne wzorce zachowania, które niszczą zaufanie i intymność.
Asertywność najlepiej opanować, używając prostego scenariusza, który pomoże ci nadać strukturę temu, co chcesz powiedzieć, i utrzymać skupienie. Dzięki scenariuszowi będziesz mógł także uprzednio sformułować stwierdzenie i przećwiczyć je sam lub z zaufaną osobą, aby w końcu (w odpowiedniej okoliczności), w sposób praktyczny powtórzyć je z większą pewnością:
a) "Myślę, że". Ta część stwierdzenia skupia się na faktach i twoim zrozumieniu sytuacji. Nie powinna zawierać osądów lub przypuszczeń dotyczących motywacji drugiej osoby. Nie powinna być w żaden sposób agresywna. "Myślę, że" stanowi jasny opis zdarzeń i doświadczeń, które chciałbyś omówić i być może zmienić. Oto kilka przykładów:
- "Myślę, że ostatnio nie spędzamy razem zbyt wiele czasu - tylko dwa wieczory w ubiegłym tygodniu i jeden w poprzednim".
- "Policzył mi pan koszt naprawy, której nie zleciłem".
- "Spóźniłeś się na większość ostatnich spotkań".
Zauważ, że w powyższych stwierdzeniach nie da się wyczuć nawet cienia emocji, a fakty przekazywane są w sposób bezkrytyczny.
b) "Czuję". To opcjonalny komponent, którego zapewne użyjesz, rozmawiając z przyjacielem lub członkiem rodziny, lecz nie z mechanikiem (...) Specjaliści do spraw komunikacji ten komponent asertywności nazywają stwierdzeniem "ja". To dlatego, że dotyczy on twoich szczególnych uczuć.
- "Czuję strach".
- "Czuję się samotna".
- "Ostatnio czuję smutek, myśląc o naszym związku".
- "Czuję krzywdę, a to uczucie zabarwione jest chęcią poddania się".
- "Czuję się jakby zagubiona i niewidzialna, coraz bardziej tracę kontakt z innymi".
- "Czuję się odrzucony".
Każdy przykład zdania, choć nazywa uczucie o różnej złożoności, nigdy nie sprawi, że druga osoba poczuje się źle. Ten sposób się nie sprawdza - wywołuje u innych reakcję obronną i powoduje, że są mniej chętni cokolwiek ci dać. Oskarżenia i stwierdzenia obwiniające rozmówcę często zaczynają się od słowa "ty".
- "Ranisz mnie".
- "Nie zależy ci na nas".
- "Ciągle się spóźniasz".
- "Rujnujesz naszą firmę".
Niektórzy kamuflują stwierdzenia "ty", zamieniając je tak, aby brzmiały jak stwierdzenia "ja".
- "Czuję, że jesteś samolubny".
- "Czuję, że nigdy nie ma cię w domu".
- "Czuję, że mną manipulujesz".
Zauważ, że podstawę tego typu komunikacji tworzy nie uczucie, lecz osąd. Jest z pewnością bezpieczniejsze niż stwierdzenie "ja" - ponieważ osoba je wymawiająca jest mniej podatna na uraz - lecz nie komunikuje niczego, co miałoby związek z twoim emocjonalnym doświadczeniem.
c) "Chcę". Ten komponent jest właściwie najważniejszym celem asertywności, musisz go więc dobrze przemyśleć. Oto pewne wskazówki:
- "Proś o zmianę zachowania, a nie nastawienia". Nie możesz oczekiwać, że ktoś zmieni swoje przekonania lub odczucia tylko dlatego, że ci się nie podobają (...) Możesz jednak poprosić kogoś, aby zmienił zachowanie i sposób postępowania.
- "Proś tylko o jedną zmianę". Nie przekazuj listy żądań długością przypominającą listę zakupów. To przytłacza ludzi i sprawia, że czują się do czegoś zmuszani.
- "Proś o coś, co można zmienić teraz". "Kiedy znowu wybierzesz się na wakacje, chcę, abyś..." - jest słabym stwierdzeniem "ja", ponieważ do czasu gdy w końcu nadejdą wakacje, już nikt nie będzie o nim pamiętał.
- "Bądź precyzyjny i konkretny". Niejasne prośby, takie jak: "Bądź milszy", nie zostaną zrealizowane, gdyż trudno stwierdzić, co oznaczają (...).
d) Samodzielne rozwiązanie (opcjonalne): Nie zawsze wystarcza jedynie o coś poprosić. Czasem musisz dać ludziom zachętę (wsparcie), zanim poczują się zmotywowani do zrobienia czegoś dla ciebie. (...)
Opcjonalny komponent scenariusza asertywności zwany "samodzielnym rozwiązaniem" oznacza powiadomienie drugiej osoby o tym, co zamierzasz zrobić, aby zatroszczyć się o siebie, jeśli nie zechce ona spełnić twojej prośby.
Samodzielne rozwiązanie nie oznacza natomiast zastraszania lub karania innych. Jego celem jest udzielenie informacji i pokazanie, że nie jesteś bezsilny i masz plan, jak rozwiązać problem.
Oto kilka przykładów:
- "Jeśli nie wybierzesz się na przyjęcie na czas, pojadę swoim autem".
- "Jeśli nie możesz pomóc w sprzątaniu, zatrudnię kogoś, kto się tym zajmie, i podzielimy się kosztami".
- "Jeśli nie umiesz zapanować nad głośnością przyjęcia, poproszę policję, żeby ci w tym pomogła".
- "Jeśli chcesz prowadzić auto, nie wykupiwszy ubezpieczenia, przepiszę je na twoje nazwisko i weźmiesz na siebie wszystkie opłaty".
Celem każdego z samodzielnych rozwiązań nie jest zranienie drugiej osoby lecz ochrona twoich praw i troska o własne potrzeby".
(s. 240 - 243).
4. Ćwiczenie "Zdarta płyta".
Tej techniki używa się w przypadku, gdy do drugiej osoby nie dociera to, co usiłujesz jej przekazać. Należy sformułować krótkie, konkretne i łatwe do zrozumienia stwierdzenia wyrażające to, co chcesz osiągnąć. Najlepiej będzie jeśli długość treści zmieści się w jednym zdaniu. Wyżej wspomniani autorzy przedstawiają to ćwiczenie w następujący sposób:
- "Prosto stojąc lub siedząc, przekaż treść twojego zdania silnym, pewnym głosem. Następnie powtarzaj stwierdzenie tyle razy, ile to konieczne, zmieniając od czasu do czasu jeden z wyrazów, lecz nie więcej.
- Nie kłóć się, nie złość i nie staraj się rozstrzygać ani odrzucać tego, co mówi druga osoba. Nie odpowiadaj na żadne pytania dotyczące przyczyny ("Czemu chcesz...") gdyż to da broń do ręki rozmówcy.
- Odpowiadaj, mówiąc: "Po prostu tak wolę" lub "Po prostu tak się czuję". Pod żadnym pozorem nie powinieneś przedstawiać dodatkowej informacji lub argumentów popierających twój punkt widzenia. Po prostu uprzejmie i jasno powtarzaj stwierdzenie, niczym "zdarta płyta".
Oto przykład:
Ja : Nad dachem mojego domu wisi jedna z dużych gałęzi twojego drzewa. Boję się, że podczas kolejnej gwałtownej burzy spadnie ona na mój dom. Chciałbym zadzwonić po osobę, która ucięłaby tę gałąź.
Sąsiad : Tak jest od lat; nie martwiłbym się o to.
Ja : Myślę, że gałąź stanowi zagrożenie dla mojego domu i chciałbym ją usunąć.
Sąsiad : Wyluzuj; ten konar przeżyje nas wszystkich.
Ja : Wisi nad moim dachem - to mnie martwi. Proszę cię, abyś go usunął, zanim odpadnie i zniszczy mój dach.
Sąsiad : Czemu tak nagle zacząłeś się tym przejmować?
Ja : Gałąź wisi nad moim dachem i trzeba ją odciąć". (s. 252).
Metody "zdartej płyty" możemy używać nie tylko w rodzinie, w kontaktach sąsiedzkich ale także w kontaktach z naszymi pracownikami czy pracodawcami. Skuteczność tej metody jest zagwarantowana.
Pamiętne spotkanie ze św. Wandą Półtawską - przyjaciółką duchową św. Jana Pawła II w Krakowie dn. 6 października 2023 r. Poniższy wiersz o tym spotkaniu napisałem w dniu jej przejścia do Nieba 24 października 2023 r. (w pół godz.)
Wiersz pt. "Miłosierny Panie niech mi się stanie..." napisałem 22 października 2023 r. po moich duchowych i ludzkich przeżyciach w Kalwarii Pacławskiej i w Markowej.
Wiersz pt: "Wielkie Upokorzenie ku Wielkiemu Przeistoczeniu" powstał w 15 minut 2 lipca 2023 r. sprowokowany zadanym mi pytaniem: "Ile dziewczyn uratowałem z procederu prostytucji?"
Wiersz napisany 11 czerwca 2023 r. "w tri miga" (15 min). Tytuł jest w j. aramejskim a brzmi: "He hle ine"
Wiersz powstał 11 czerwca 2023 r. "w tri miga"! (15 min). Tytuł jest w j. aramejskim i brzmi: "Szehlete mne"
Wiersz pt. "MALHUTAH - KRÓLESTWO" w podtytule "Zaduiszczi - Zadośćuczynienie" został napisany 17 maja 2023 r. w Wigilię Uroczystości Wniebowstąpienia Pana Jezusa a zarazem w Wigilię 103 Rocznicy Urodzin św. Jana Pawła II w 2 godziny
Ten wiersz napisałem 17 II 2023 r. Eksponuję go z racji 103 rocznicy urodzin naszego ukochanego świętego papieża Jana Pawła II na 18 maja 2023 r.
Eksponuję w tej części 3 wiersz mojej kuzynki Doroty P. z Bełchatowa pt. "Przyszłość"
Wiersz pt: "Odmów początek pacierza. Zakładaj deski na nogi i jedź do Nieba" jest napisany 5 lutego 2023 r. pod Harendą w Zakopanym ku czci i pamięci Św. Jana Pawła II w 18 rocznicę Jego przejścia do Nieba - niechaj On nam dopomaga na teraz i na zaś
Zamieszczam dwa wiersze, które napisała Dorota P. z Bełchatowa. Ich tytuły to: "Przyszłość", "Czym jest przyszłość?"
Ks. Marek Poryzała ukończył w 2013 r podyplomowe studia z zakresu seksuologii klinicznej w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. Jest kompetentny jeśli chodzi o pomoc terapeutyczną zarówno dla ludzi wierzących jak i niewierzących. Jest specjalistą z doświadczeniem w zakresie różnych uzależnień.
Kontakt
„Miałam okazję poznać księdza Marka w sierpniu 2017 roku. Znajomość utrzymujemy do tej pory. Zaimponował mi umiejętnością takiego działania, żeby życie innych ludzi było chociaż trochę lepsze. Jego aktywność idzie w parze z kwalifikacjami do udzielania pomocy psychologicznej a predyspozycje wspierają w sytuacjach kryzysowych. W swoich działaniach mediacyjnych dał się poznać jako profesjonalista, autentyczny, naturalny i otwarty na drugiego człowieka. W sprawach ważnych jest bezkompromisowy, konkretny i zasadniczy. W swojej pracy łączy w syntetyczny sposób wiarę, psychologię i seksuologię. Ma duże doświadczenie w prowadzeniu konsultacji małżeńskich. Zdarza się, że samodzielne rozwiązywanie konfliktów generuje kolejne problemy. Jeśli chce się ratować swoje małżeństwo warto sięgnąć po pomoc. Komunikatywność księdza Marka wskazuje, że ma do takich zadań powołanie.
Jest bezstronny, dyskretny i dyspozycyjny. Czytałam, że mediator to
tłumacz ludzkich pragnień. Zachęcające, prawda?“
Marzenna Wiśniewska, Bydgoszcz
„Marek Poryzała to kapłan - człowiek - ideowiec. Bez wątpienia odmienia życie innych ludzi stawiając nowe wyzwania, wymagania, perspektywy...
Jest pasterzem, który gorliwie kieruje dusze ludzkie ku Światłości. Zawsze w centrum stawia Trójcę Przenajświętszą i Błogosławioną Maryję Dziewicę. Podczas pracy z nim poznałem go jako wizjonera, osobę bardzo kreatywną, myślącą nieszablonowo. Osobę, która cały czas szuka rozwiązań, rozwija się wszechstronnie dzięki czemu może doskonalić siebie i innych.
Człowiek z ludu wzięty, dla ludu ustanowiony..“
Stanisław "Kadłubek", Słupsk