DBT - Akceptacja siebie cz II.

1.  U większości osób, które doznały w przeszłości ciągłej krytyki, poniżania, lekceważenia, deprecjonowania własnej wartości dochodzi właśnie do braku akceptacji samego siebie. Dotyczy to zarówno krytyki przez innych ze względu na czyjś naturalny wygląd zewnętrzny, cechy osobowości, poglądy i inne sfery ludzkiego życia. Przytoczę ponownie dwa przykłady młodych osób, z którymi w przeszłości spotykałem się w misyjnej grupie terapeutycznej.

a) Łukasz (imię zmienione) l 13. Pochodził z niepełnej rodziny. Mieszkał z mamą. Był przez innych postrzegany jako 13 - letni chuligan. Wszczynał ciągle bójki z rówieśnikami. W szkole otrzymywał od wychowawcy i nauczycieli nagany tak, że brakowało już miejsca na wpisy w jego Dzienniczku Ucznia. Otrzymywał zazwyczaj oceny niedostateczne, dopuszczające i dostateczne. Był nielubiany i nieakceptowany przez nauczycieli i uczniów. Postanowił więc zwrócić na siebie uwagę kradnąc od jubilera bransoletkę i zegarek. Kiedy go przyjąłem do grupy terapeutycznej wszyscy tj. nauczyciele i uczniowie byli zszokowani. W grupie nauczył się podstawowych słów przepraszam. proszę, dziękuję. Inne dzieci z rodzin prawidłowo funkcjonujących zajęli się Łukaszem i wyznaczali mu najpierw mniejsze a później większe zadania. Łukasz dostosowywał się do wymogów panujących w grupie na tyle, że odważyłem się aby policzył pieniądze ze zbiórki przeznaczonej dla dzieci czekające na przeszczep wątroby Liver w Krakowie. Przy zliczaniu i przed wysyłką tych pieniędzy ze zbiórki Łukasz poprosił nawet swoją mamę, aby dodała trochę pieniędzy tak, by suma była pełna. Rozprowadzał też czasopisma misyjne i przekazywał pieniądze do misjonarzy. Stal się skarbnikiem. Zaistniał pozytywnie w środowisku gdzie mieszkał i również szkolnym. Otrzymał zatem szansę, co zaowocowało w przekształcaniu jego osobowości. Poczuł się ważnym człowiekiem a wcześniej jak to się potocznie mówi: "Wszyscy na nim wieszali psy". Chłopak w grupie terapeutycznej otrzymał akceptację i bezpieczeństwo. Jego przekonanie o samym sobie, że jest dobrym człowiekiem wzrastało i zaczął w końcu odczuwać poczucie własnej wartości. Poprawił również szkolne oceny. Wnioskuję, że zaczął siebie kochać, lubić, akceptować choć nadal dostrzegał błędy on sam i inni, ale przecież nikt nie jest idealny. To również tłumaczyłem mu podczas naszych prywatnych rozmów. 

b) Paweł (imię zmienione) l. 12. Pochodził z pełnej rodziny i był bardzo grzecznym chłopcem. Jak na swój wiek miał nieco nadwagę. Na mojej lekcji zleciłem mu kiedyś odczytanie fragmentu z katechizmu. Zaczął się jąkać i rozpłakał się w klasie podczas lekcji. Zauważyłem, że dzieci obecne na tej lekcji zaczęły się śmiać z niego i złośliwie go krytykować. Zwróciłem im wtedy uwagę na ich niestosowne, nieakceptowalne i naganne zachowanie. 

Kiedy później rozmawiałem z jego mamą na konsultacjach dowiedziałem się, że jąkanie u Pawła zaczęło się w ubiegłym roku gdy zmienił klasę w szkole. Trwało to już przez ponad rok czasu. Mama woziła Pawła do różnych klinik, do specjalistów: neurologów, logopedów i innych.

 Z moich obserwacji wynikało, że zaburzenie mowy u Pawła nastąpiło w wyniku jakiejś traumy, którą przeżywał. Po wielu rozmowach podczas przerw z Pawłem wywnioskowałem, że przyczyna jego zaburzenia mowy tkwi w klasie, do której rok wcześniej trafił. 

Okazało się, ze dzieci wyśmiewały go ze względu na jego nadwagę. Używały wobec niego różnych negatywnych określeń - epitetów i chłopiec zamknął się w sobie, przeżywał swój dramat braku akceptacji przez inne dzieci ze swojej klasy.

 Okazało się, że nauczycielka kiedyś znacznie wcześniej poleciła Pawłowi odczytać na lekcji języka polskiego krótki tekst i Paweł nie mógł go poprawnie odczytać. Dzieci w klasie przy nauczycielu śmiały się z niego, na co nauczyciel nie reagował a później zaprzestał prosić Pawła o czytanie tekstów podczas lekcji.

 Po kilku rozmowach z wychowawcą i nauczycielami oraz wyjaśnieniu im, aby zwrócili uwagę innym dzieciom na lekcjach jak i podczas przerw szkolnych, aby zaprzestały wyśmiewania się z Pawła oraz pouczyli dzieci o okazywaniu szacunku do każdego ucznia w klasie. 

Objawy zaburzenia mowy u Pawła ustąpiły w niedługim czasie po moich interwencjach. Paweł już na mojej lekcji i innych lekcjach odczytywał poprawnie zadane teksty.

2. Z powyżej przedstawionych dwóch przypadków młodych dorastających chłopców wynika, że inni ze środowiska, w którym żyli mogli wpływać negatywnie na ich zaniżoną wartość poprzez brak akceptacji w grupie oraz dokuczliwe i złośliwe zachowania innych dzieci wobec nich. U obydwu chłopców przez ten brak akceptacji jednocześnie oprócz zaniżania własnej wartości występowały deficyty miłości oraz brak akceptacji własnej osoby.

Możliwe, że w dzieciństwie, młodości i w dorosłym życiu inni niesprawiedliwie cię oceniali, krytykowali, lekceważyli, przypisywali  negatywne cechy, których nie posiadałeś. Sprawiało to, że ich negatywne oceny rzutują teraz w twoim dorosłym życiu. Mogłeś przejąć i utrwalić te ich słowa i uznać je za prawdę o samym sobie. Daje to obecnie odzwierciedlenie w twoich myślach automatycznych, które się pojawiają, w twoim umyśle, i w twoich negatywnych przekonaniach o samym sobie.

Mogą te myśli automatyczne i negatywne przekonania o samym sobie przyczyniać się do braku wartości samego siebie. Prowadzi to do braku miłości, szacunku, godności do swojej osoby. Przyjrzyjmy się zatem tylko niektórym takim negatywnym przekonaniom, które mogłeś przejąć pod wpływem innych osób, z którymi złośliwą krytyką mogłeś się w przeszłości spotkać:

a) w sferze wyglądu: 

"Jestem brzydki: mam brzydką twarz/ duże uszy/ końskie zęby/ piegi/ krzywe nogi/; jestem źle zbudowany w pasie/ wąskie ramiona/ krótkie ręce/ duże stopy (możesz dodać inne negatywne określenia, które kiedyś od innych usłyszałeś)".

Uwaga:  (Dziewczęta mogą dodać inne sformułowania krytyczne dotyczące budowy ich ciała, które usłyszały od innych w przeszłości).

Uwaga: Niektóre z negatywnych sformułowań na temat twojego wyglądu, które usłyszałeś od innych w przeszłości mogą być adekwatne do twojego wyglądu, czyli prawdziwe - to wtedy pracuj nad ich przyjęciem z pokorą i zaakceptuj je. Zdaj sobie sprawę, że za wygląd zewnętrzny nie jesteś odpowiedzialny ale, że to natura cię tak wyposażyła: (cechy fenotypowe i genotypowe). Zaakceptuj siebie takim jakim jesteś.

b) w sferze psychicznej i osobowościowej:

"Jestem głupi/ psychiczny/ wariat/ idiota/ niezrównoważony/ zerem/ nic nie umiejący zrobić/ niezdara/ fajtułapa; mam głupie pomysły/ poglądy; nic nie jestem wart/nic nie wiem/ do niczego się nie nadaję (możesz dodać inne, które słyszałeś od innych w przeszłości a utrwalone jako twoje osobiste przekonania o samym sobie)". 

Uwaga: (Dziewczęta mogą pomyśleć nad innymi negatywnymi sformułowaniami dotyczącymi ich konstytucji psychicznej, osobowościowej, które kiedyś w przeszłości słyszały od innych osób).

Jeśli odkryjesz swoje negatywne przekonania kluczowe o samym sobie wyrażające się w myślach automatycznych dopiero wtedy możesz podjąć pracę nad poprawą oceny swojej osoby. 

3. Możesz teraz jeśli chcesz przyjąć z mojej terapii poznawczo - behawioralnej pozytywne afirmacje obejmujące zarówno przeszłość/ teraźniejszość/ przyszłość. Poznałeś je już w odniesieniu do innych osób, moich pacjentów. Ćwicząc codziennie te afirmacje możesz poczuć się znacznie lepszym człowiekiem dla samego siebie. Chodzi na początku o przełamanie bariery nieufności. Możesz myśleć: "To pewnie się nie uda". To jest ta właśnie bariera blokująca terapię. 

Jeśli zatem chcesz wypisz poszczególne słowa pozytywnie afirmujące siebie samego i możesz je codziennie sobie w różnych sytuacjach powtarzać; możesz nosić je zawsze ze sobą trzymając w portfelu; możesz je mieć w miejscu swojej pracy, przy komputerze; możesz je przykleić w łazience i odczytywać podczas toalety; możesz je trzymać w samochodzie. Chodzi o stały kontakt ze samym sobą. Jest to pozytywne zwrócenie uwagi z uważnością na samego siebie dla własnego dobrego samopoczucia, czyli poprawienia nastroju. Możesz też sprawdzać czy nastrój z tygodnia na tydzień poprawia się w skali 0 - 10 wyznaczając w ten sposób intensywność swojego nastroju czy obniżył się, czy podwyższył (te dane możesz też dla siebie zapisywać). Przy poszczególnych podanych przeze mnie afirmacjach możesz też umieścić inne stwierdzenia, których tu nie podałem. Przedstawię tylko dla ekspozycji niektóre moje stwierdzenia terapeutyczne:

Możesz zatem do powyższych afirmacji "Kocham siebie, Lubię siebie, Szanuję siebie" dodać swoje afirmacje lub jeśli takich nie masz, które przedstawiłem a chciałbyś z nich skorzystać, to z powyżej podanych wybierz, które ci odpowiadają i zapisz je na swojej kartce z afirmacjami osobistymi po to, aby nie tylko je odczytywać, ale aby zacząć je realizować praktycznie. 

Należy wziąć pod uwagę z uważnością fakt, że każdy człowiek oprócz zalet posiada również wady. Najpierw je u siebie zauważ, przyjmij je z pokorą, że jesteś człowiekiem słabym i proszę cię ucz się powoli zmieniać w lepszego człowieka, zmniejszając intensywność działania twoich wad i słabości. Ćwiczenia z czasem przyniosą pozytywne rezultaty. Pamiętaj o systematycznym ćwiczeniu.