Uzależnienia cz. IV

"Zespół objawów somatycznych, behawioralnych i poznawczych, w których picie alkoholu staje się priorytetowe nad innymi poprzednio ważniejszymi zachowaniami. Do rozpoznania potrzebne jest stwierdzenie trzech z poniższych objawów w czasie ostatniego roku:

a) Silna potrzeba (głód) picia albo kompulsywne picie alkoholu.

b) Trudności w kontrolowaniu zachowań związanych z piciem w sensie upośledzenia: 

- kontrolowania rozpoczęcia picia (np. powstrzymywania się od picia przed piciem); 

- długości trwania picia (np. ograniczania picia do jednego dnia); 

- ilości alkoholu (np. konieczność picia do dna butelki); 

c) Stan abstynencyjny spowodowany przerwaniem picia lub zredukowania dawki alkoholu, przejawiający się: 

- charakterystycznym zespołem abstynencyjnym, albo 

- piciem alkoholu lub przyjmowaniem substancji o podobnym działaniu 

(np. benzodiazepiny, barbiturany, eter) z zamiarem złagodzenia lub uniknięcia objawów abstynencyjnych; 

d) Występowanie tolerancji, polegającej na potrzebie spożycia większych dawek do wywołania efektu powodowanego poprzednio mniejszymi dawkami (są one nieraz tak duże, że mogłyby spowodować śmierć osoby nieuzależnionej). 

e) Postępujące zaniedbywanie alternatywnych przyjemności lub zainteresowań z powodu picia, zwiększenie ilości czasu potrzebnego na zdobycie alkoholu lub powrócenie do normy po wypiciu.

f) Picie alkoholu mimo wiedzy o jego szkodliwości np. o uszkodzeniu wątroby spowodowanych piciem, stanach depresyjnych po dłuższym piciu" (Habrat B. 1996, s. 33).

2. Niektórzy opisują wspólnoty AA w samych superlatywach, jako "najwspanialszą zdobycz medycyny" (Martin 1980) oraz "jedyną wspólnotę, która nieustająco odnosi sukcesy w zmaganiach z alkoholizmem (...). W porównaniu z innymi formami terapii współczynnik sukcesu zakrawa niemal na cud" (Madsen 1974). Inni specjaliści patrzą sceptycznie - a nawet cynicznie - w przeświadczeniu, że są całkowicie nieskuteczne, a być może też szkodliwe.

 W obszernej literaturze poświęconej grupom samopomocy - a w szczególności wspólnocie AA - znajdziemy wiele powodów, dla których warto zainteresować się tą formą wsparcia i zdobyć bardziej szczegółowe informacje na jej temat; okazała się przecież ważnym źródłem pomocy w procesie propagowania i dążenia do zdrowia.

Istnieje wiele grup samopomocowych, służących wsparciem w zmaganiach z najróżniejszymi formami zachowań nałogowych: używaniem alkoholu i narkotyków, nałogowym hazardem, objadaniem się, kompulsyjnymi zachowaniami seksualnymi, kompulsyjnym kupowaniem i inne. 

Jednym z oczywistych obszarów zróżnicowania są zachowania nałogowe, które poszczególne grupy biorą sobie za cel. Niektóre wspólnoty są otwarte przede wszystkim lub wyłącznie dla osób z określonym typem uzależnienia, np. z uzależnieniem od hazardu, nałogiem alkoholowym bądź uzależnieniem od kokainy. Inne przyjmują osoby z różnymi uzależnieniami.

3. Grupy samopomocowe różnią się pod względem stopnia, w jakim korzystają z usług szkolonych moderatorów w określonym profilu. W "Terapia uzależnień - Podręcznik dla profesjonalistów" Williama R. Millera i wsp. znajdujemy następujące dane na temat grup samopomocy:

a) "W programach opartych na filozofii 12 kroków korzystanie z usług szkolonych opłacanych moderatorów jest zakazane.

h) Amerykańską organizację samopomocy o nazwie Moderation Management stworzono z myślą o osobach o mniejszym uzależnieniu od alkoholu, które chcą ograniczyć spożywanie alkoholu". (s. 262).

4. Poza wspólnotą AA istnieje kilkanaście innych grup samopomocowych funkcjonujących według tego samego schematu i opartych na filozofii 12 kroków; należą do nich m.in. Anonimowi Narkomani, Anonimowi Kokainiści, Anonimowi Hazardziści.

Program wspólnoty AA obejmuje spisane przekonania i praktyki organizacji, które zwykle określa się mianem 12 kroków i 12 tradycji. Program 12 kroków to zbiór zaleceń, które po kolei wprowadza się w życie. Owe zalecenia dotyczą m.in. procesów duchowych, takich jak zwrócenie się do Boga z prośbą o pomoc, modlitwa i medytacja, zadośćuczynienie oraz niesienie posłania i pomocy innym uzależnionym. 

W programie 12 kroków jednoznacznie odwołujemy się do duchowej Siły Wyższej - większej od nas samych, która daje moc i mądrość niezbędne do trwania w trzeźwości. Każdy członek wspólnoty może inaczej pojmować ideę Boga lub Siły Wyższej. 

Oczywiste jest, że założyciele ruchu AA postulowali od samego początku konieczność osobistej relacji z bytem transcendentnym (Kurz 1991).

Program 12 kroków zakłada, że zawarte w nim zasady będą stosowane nie tylko w kontekście uzależnienia, lecz także "we wszystkich naszych poczynaniach"; wytycza więc drogę życiową w ogólnym sensie.

"Niektóre grupy 12 kroków powstały z myślą o określonych grupach demograficznych: kobietach, mężczyznach, nastolatkach, personelu medycznym, gejach, lesbijkach, ateistach czy agnostykach". (s.264)