Blog Post
Terapia poznawcza uzależnień cz. I
Padre Camillo • gru 15, 2019
Terapia Uzależnień: 1. Klasyfikacja uzależnienia 2. Czym jest uzależnienie? 3. Ważne informacje dla rodziców. 4. Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi i uzależnieniem (krótki przewodnik)
Powracam ponownie do zagadnień związanych z uzależnieniami, co wcześniej zapowiedziałem w jednym z rozdziałów o tematyce uzależnień. Dostrzegam duże zainteresowanie tymi zagadnieniami i stąd podejmuję się przedstawienia tej problematyki w kontekście terapii poznawczej. Będę posługiwał się w pierwszych rozdziałach literaturą przedmiotu w oparciu o "Kryteria Diagnostyczne - DSM 5" z 2013 r. wydane przez American Psychiatric Association, jak również będę posiłkował się i adoptował teksty z "DSM - 5 Bez Tajemnic - Praktyczny przewodnik dla klinicystów" Jamesa Morrisona z 2014 r. W dalszych rozdziałach moje refleksje będę opierał na naukowej pozycji Aarona T. Becka, Freda D. Wrighta, Cory F. Freman, Bruce S. Liese pt: "Terapia poznawcza uzależnień" z 2007 r. Korzystał będę również z opracowania Williama R. Millera, Alyssay A. Forcehimes, Allena Zweben "Terapia Uzależnień - Podręcznik dla profesjonalistów z 2014 r.
I. W oparciu o test przesiewowy przedstawię kilkanaście pytań dotyczących uzależnienia podany na stronie www. metanoia24.pl
Czy jestem uzależniony - test:
1. Pierwszy raz zażyłam(em) jakiś narkotyk (marihuanę, haszysz, extasy, LSD, amfetaminę, kokainę, heroinę):
a) 5 lub więcej lat temu (2)
b) około 3 lat temu (3)
c) około roku temu (4)
d) kilka miesięcy temu (5)
2. Po raz ostatni zażyłam(em) jakiś narkotyk:
a) wczoraj (5)
b) kilka dni temu (4)
c) około 10 dni temu (3)
d) około miesiąca temu (2)
e) około roku temu (0)
3. Narkotyki zażywałam(em) w taki sposób, że:
a) brałem je codziennie przez okres miesiąca (6)
b) brałem je codziennie przez okres tygodnia (5)
c) brałem je kilka razy w tygodniu (5)
d) brałem je tylko w weekendy (3)
e) brałem je nie częściej niż raz w miesiącu (2)
f) brałem je rzadziej niż raz na miesiąc (0)
4. Moje doświadczenia z alkoholem są takie, że:
a) często upijałem się tracąc przytomność (5)
b) piłem codziennie (5)
c) piłem dużo przy różnych okazjach (4)
d) od czasu do czasu piłem umiarkowanie (3)
e) piłem bardzo rzadko (0)
5. W związku z braniem narkotyków wszedłem w kolizję z prawem:
a) byłem aresztowany (6)
b) mam sprawę karną w sądzie (5)
c) byłem przesłuchiwany przez policję (4)
d) byłem zatrzymany przez policję (3)
6. Wśród moich znajomych są osoby:
a) wyłącznie takie, które biorą narkotyki (6)
b) moi najbliżsi przyjaciele używają narkotyków (6)
c) większość moich znajomych bierze narkotyki (5)
d) przebywam z osobami, z których część używa narkotyków (3)
e) większość moich znajomych nie bierze narkotyków (0)
7. Jeśli chodzi o mnie, to:
a) miałem ogromną i nieprzepartą chęć wzięcia narkotyku, gdy od ostatniego razu minęło kilka dni (6)
b) przeżywałem silny niepokój, kiedy zabrakło narkotyku (5)
c) natarczywie powracały do mnie myśli o braniu (5)
d) czasami miałem chęć wziąć narkotyk, a czasami nie (2)
8) Narkotyki brałem w taki sposób, że:
a) przyjmowałem je dożylnie (7)
b) nigdy nie brałem dożylnie, lecz w inny sposób (5)
c) brałem heroinę wielokrotnie (6)
d) wziąłem heroinę mniej niż 10 razy (4)
e) nigdy nie brałem heroiny, lecz inne narkotyki (3)
9. Aby zdobyć pieniądze na narkotyki:
a) kradłem pieniądze z domu (6)
b) wynosiłem wartościowe przedmioty z domu i je sprzedawałem (7)
c) dokonywałem kradzieży i napadów poza domem (7)
d) oddawałam się prostytucji (7)
e) handlowałem narkotykami (7)
f) pożyczałem i wyłudzałem pieniądze na narkotyki (6)
g) nigdy nie kradłem, żeby mieć pieniądze na narkotyki (2)
10. Moja sytuacja finansowa jest taka, że:
a) pracuję i zarabiam na własne utrzymanie (0)
b) uczę się lub studiuję (0)
c) częściowo jestem na utrzymaniu rodziców, a częściowo zarabiam (4)
d) nie pracuję i nie zarabiam pieniędzy (6)
e) nie uczę się ani nie pracuję (7)
11. Moje kontakty seksualne odbywały się:
a) wyłącznie z towarzyszeniem narkotyków i alkoholu (7)
b) od czasu do czasu łączyłem seks z alkoholem i narkotykami (5)
c) nigdy nie łączyłem seksu z alkoholem i narkotykami (0)
Zlicz teraz punkty przyporządkowane twierdzeniom w każdym z pytań.
Rezultaty:
14 - 20 pkt. - jesteś w fazie eksperymentowania z narkotykami. Zgłoś się na rozmowę do terapeuty.
21 - 36 pkt. - twoje używanie narkotyków stanowi problem. Zgłoś się na rozmowę do terapeuty.
37 - 49 pkt. - jesteś osobą uzależnioną od narkotyków. Niezbędne jest dla ciebie co najmniej roczne leczenie w poradni lub w ośrodku stacjonarnym. Jak najszybciej zgłoś się do poradni.
50 i więcej pkt. - jesteś głęboko uzależnioną osobą. Jedyną możliwością jest skorzystanie z rocznego programu w ośrodku leczenia uzależnień.
II. Czym jest uzależnienie?
Uzależnienie jest zjawiskiem szeroko opisanym przez literaturę przedmiotu. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała uzależnienie za chorobę rozwijającą się w czasie, postępującą i śmiertelną. Istnieje oczywiście możliwość zatrzymania uzależnienia na każdym etapie jego rozwoju, nie można go jednak całkowicie wyleczyć.
1. Uzależnienie charakteryzuje się następującymi objawami:
a) Głód, czyli uczucie silnego przymusu zażycia substancji psychoaktywnej.
b) Utrata kontroli nad częstotliwością zażywania, nad ilością substancji psychoaktywnej, i nad niemożnością zaprzestania używania.
c) Zmiana tolerancji oznacza zwiększające zapotrzebowanie na substancję psychoaktywną.
d) Zespół odstawienia to kilka współwystępujących ze sobą objawów psychofizycznych związanych z zaprzestaniem działania zażytej substancji, występowaniem głodów kiedy osoba uzależniona nie ma dostępu do substancji od której jest uzależniona ani innych środków, które stosuje zastępczo.
e) Koncentracja życia wokół substancji, jej spożywanie, radzenie sobie z objawami odstawienia poprzez zdobywanie i zażywanie substancji.
f) Straty w różnych obszarach życia nie powstrzymują osoby uzależnionej przed dalszym zażywaniem substancji psychoaktywnej.
2. Uzależnienie charakteryzują także mechanizmy typowe dla funkcjonowania i myślenia osoby uzależnionej, takie jak:
a) Mechanizm iluzji i zaprzeczeń.
b) Mechanizm nałogowego regulowania afektu (nastroju).
c) Mechanizm rozpraszania i rozdwojenia swojego "ja".
III. Ważne informacje dla rodziców dotyczące możliwości uzależnienia ich nastoletniego dziecka. Mogą one pomóc w rozróżnieniu i wykryciu, że ich dziecko może brać narkotyki lub inną substancję psychoaktywną.
1. Przede wszystkim u dziecka mogą nastąpić nagłe zmiany w zachowaniu:
a) Nagłe zmiany nastroju i aktywności.
b) Nadmierny apetyt lub brak apetytu.
c) Spadek zainteresowań.
d) Pogorszenie się ocen, wagary, konflikty z nauczycielami.
e) Izolowanie się od innych.
f) Częste wietrzenie pokoju, używanie kadzidełek, odświeżaczy powietrza.
g) Wypowiedzi zawierające pozytywny stosunek do narkotyków (np. do marihuany).
h) Bunt, łamanie ustalonych zasad, napady złości, agresja.
i) Nagła zmiana przyjaciół na starszych.
j) Niewytłumaczone spóźnienia, późne powroty.
k) Kłamstwa, wynoszenie wartościowych przedmiotów z domu, trudno wytłumaczalny przypływ gotówki.
l) Tajemnicze, krótkie rozmowy telefoniczne, nagłe wyjścia.
2. Zazwyczaj występują również zmiany w wyglądzie zewnętrznym:
a) Nowy styl ubierania się.
b) Spadek ciężaru ciała, częste przeziębienia, krwawienie z nosa, bóle różnych części ciała..
c) Zaburzenia pamięci oraz toku myślenia.
d) Przekrwione oczy, zwężone lub rozszerzone źrenice.
e) Bełkotliwa i niewyraźna mowa.
f) Słodkawa woń oddechu, włosów, ubrania, zapach alkoholu, nikotyny, chemikaliów.
g) Ślady po ukłuciach, ślady krwi na bieliźnie.
h) Brak zainteresowania swoim wyglądem i nieprzestrzeganie zasad higieny.
(Pamiętać należy, że dopiero pojawienie się kilku wymienionych objawów może świadczyć i wskazywać na fakt, że dziecko może zażywać narkotyki).
3. Należy też zwrócić uwagę na narkotyki i na przybory do ich używania:
a) Fifki, fajki, bibułki papierosowe.
b) Małe foliowe torebeczki z proszkiem, z tabletkami, z kryształkami lub suszem.
c) Kawałki opalonej folii aluminiowej, łyżka.
d) Białe lub kolorowe pastylki z wytłoczonymi wzorkami.
e) Leki bez recepty.
f) Tuby, słoiki, foliowe torby z klejem.
g) Igły, strzykawki.
IV. Krótki przewodnik po zaburzeniach związanych z substancjami psychoaktywnymi i uzależnieniem
Wszystkie substancje psychoaktywne powodują trzy podstawowe typy zaburzeń: zatrucie substancją, odstawienie substancji oraz to, co obecnie nazywamy zaburzeniem związanym z używaniem substancji psychoaktywnej (dawniej uzależnieniem od substancji i nadużywaniem substancji).
Jeśli chodzi o podstawowe zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi to James Morrison w "DSM - 5 Bez Tajemnic" wyróżnia następujące zaburzenia:
1. "Zaburzenie związane z używaniem substancji psychoaktywnej. Osoba przyjmuje substancję wystarczająco często, aby powodowało to istotne kliniczne cierpienie lub ograniczenie funkcjonowania, a także prowadziło do pewnych cech behawioralnych".
(s. 432)
Zaburzenie to jest obserwowane w związku ze wszystkimi kategoriami narkotyków oprócz kofeiny, może się też rozwinąć w wyniku długotrwałego używania leku przeciwbólowego.
2. "Zatrucie substancją psychoaktywną. Ten ostry stan kliniczny jest rezultatem niedawnego nadużycia substancji psychoaktywnej. Każdy może doświadczyć zatrucia - jest to jedyna jednostka diagnostyczna związana z substancjami psychoaktywnymi, która może dotyczyć jednorazowego użycia substancji".
(s. 322)
3. "Odstawienie substancji psychoaktywnej. Ten zbiór objawów, specyficzny dla danej kategorii substancji psychoaktywnych, rozwija się wówczas, gdy osoba, która często używała substancji, przestaje to robić lub znacznie zmniejsza dawkę".
Autor podaje informację, że wszystkie substancje z wyjątkiem fencyklidyny (PCP) i innych substancji halucynogennych oraz substancji wziewnych mają oficjalnie uznany zespół odstawienia.
4. Za Jamesem Morrisonem będę podawał w skrócie w następnych rozdziałach informacje dotyczące różnych rodzajów substancji psychoaktywnych. Do tych kategorii obecnie zalicza się:
a) Alkohol.
b) Amfetamina i inne środki stymulujące (w tym kokaina).
c) Kofeina.
d) Konopie.
e) Substancje halucynogenne (w tym fencyklidyna - PCP).
f) Substancje wziewne.
g) Opioidy.
h) Leki uspakajające, nasenne lub przeciwlękowe.
i) Tytoń.
j) Inne lub nieznane substancje.
5. DSM - 5 dzieli substancje psychoaktywne na 9 głównych kategorii dodając jeszcze ostatnią jako kategorię "inną" (lub nieznaną). Wszystkie jednak można połączyć razem ze względu na podobieństwa działania:
a) Substancje działające hamująco na ośrodkowy układ nerwowy (alkohol, leki uspakajające, nasenne i przeciwlękowe).
b) Substancje działające pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy (kokaina, amfetamina i kofeina).
c) Narkotyki zniekształcające percepcję (substancje wziewne, konopie, substancje halucynogenne i fencyklidyna - PCP).
d) Substancje odurzające (opioidy).
e) Nikotyna.
f) Inne (kortykosteroidy i inne leki).
Pamiętne spotkanie ze św. Wandą Półtawską - przyjaciółką duchową św. Jana Pawła II w Krakowie dn. 6 października 2023 r. Poniższy wiersz o tym spotkaniu napisałem w dniu jej przejścia do Nieba 24 października 2023 r. (w pół godz.)
Wiersz pt. "Miłosierny Panie niech mi się stanie..." napisałem 22 października 2023 r. po moich duchowych i ludzkich przeżyciach w Kalwarii Pacławskiej i w Markowej.
Wiersz pt: "Wielkie Upokorzenie ku Wielkiemu Przeistoczeniu" powstał w 15 minut 2 lipca 2023 r. sprowokowany zadanym mi pytaniem: "Ile dziewczyn uratowałem z procederu prostytucji?"
Wiersz napisany 11 czerwca 2023 r. "w tri miga" (15 min). Tytuł jest w j. aramejskim a brzmi: "He hle ine"
Wiersz powstał 11 czerwca 2023 r. "w tri miga"! (15 min). Tytuł jest w j. aramejskim i brzmi: "Szehlete mne"
Wiersz pt. "MALHUTAH - KRÓLESTWO" w podtytule "Zaduiszczi - Zadośćuczynienie" został napisany 17 maja 2023 r. w Wigilię Uroczystości Wniebowstąpienia Pana Jezusa a zarazem w Wigilię 103 Rocznicy Urodzin św. Jana Pawła II w 2 godziny
Ten wiersz napisałem 17 II 2023 r. Eksponuję go z racji 103 rocznicy urodzin naszego ukochanego świętego papieża Jana Pawła II na 18 maja 2023 r.
Eksponuję w tej części 3 wiersz mojej kuzynki Doroty P. z Bełchatowa pt. "Przyszłość"
Wiersz pt: "Odmów początek pacierza. Zakładaj deski na nogi i jedź do Nieba" jest napisany 5 lutego 2023 r. pod Harendą w Zakopanym ku czci i pamięci Św. Jana Pawła II w 18 rocznicę Jego przejścia do Nieba - niechaj On nam dopomaga na teraz i na zaś
Zamieszczam dwa wiersze, które napisała Dorota P. z Bełchatowa. Ich tytuły to: "Przyszłość", "Czym jest przyszłość?"
Ks. Marek Poryzała ukończył w 2013 r podyplomowe studia z zakresu seksuologii klinicznej w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. Jest kompetentny jeśli chodzi o pomoc terapeutyczną zarówno dla ludzi wierzących jak i niewierzących. Jest specjalistą z doświadczeniem w zakresie różnych uzależnień.
Kontakt
„Miałam okazję poznać księdza Marka w sierpniu 2017 roku. Znajomość utrzymujemy do tej pory. Zaimponował mi umiejętnością takiego działania, żeby życie innych ludzi było chociaż trochę lepsze. Jego aktywność idzie w parze z kwalifikacjami do udzielania pomocy psychologicznej a predyspozycje wspierają w sytuacjach kryzysowych. W swoich działaniach mediacyjnych dał się poznać jako profesjonalista, autentyczny, naturalny i otwarty na drugiego człowieka. W sprawach ważnych jest bezkompromisowy, konkretny i zasadniczy. W swojej pracy łączy w syntetyczny sposób wiarę, psychologię i seksuologię. Ma duże doświadczenie w prowadzeniu konsultacji małżeńskich. Zdarza się, że samodzielne rozwiązywanie konfliktów generuje kolejne problemy. Jeśli chce się ratować swoje małżeństwo warto sięgnąć po pomoc. Komunikatywność księdza Marka wskazuje, że ma do takich zadań powołanie.
Jest bezstronny, dyskretny i dyspozycyjny. Czytałam, że mediator to
tłumacz ludzkich pragnień. Zachęcające, prawda?“
Marzenna Wiśniewska, Bydgoszcz
„Marek Poryzała to kapłan - człowiek - ideowiec. Bez wątpienia odmienia życie innych ludzi stawiając nowe wyzwania, wymagania, perspektywy...
Jest pasterzem, który gorliwie kieruje dusze ludzkie ku Światłości. Zawsze w centrum stawia Trójcę Przenajświętszą i Błogosławioną Maryję Dziewicę. Podczas pracy z nim poznałem go jako wizjonera, osobę bardzo kreatywną, myślącą nieszablonowo. Osobę, która cały czas szuka rozwiązań, rozwija się wszechstronnie dzięki czemu może doskonalić siebie i innych.
Człowiek z ludu wzięty, dla ludu ustanowiony..“
Stanisław "Kadłubek", Słupsk